Eğitim fırsatları için çalışan kardeşler

Her şey 20 yıl önce telefonun çalmasıyla başladı. Murat Vural kız kardeşi Şerife’nin “Abi, bir şeyler yapmalıyız”, diye sözlerine başladığını anlatıyor. O dönem sosyal pedagoji öğrencisi olduğunu ve bitirme tezinde Almanya’da göçmen kökenli kızların eğitim durumunu ele aldığını ve eğitim sisteminde boşluklar olduğunu tespit ettiğini söylüyor. Murat Vural hala heyecan dolu bir sesle kardeşinin ortaya attığı fikir ile nelerin ortaya çıktığını anlatıyor. İki kardeş birlikte kurduğu küçük gönüllü projesini geçen zaman içinde 100’den fazla çalışana istihdam sağlayan bir sosyal kuruma dönüştürdü. Murat Vural “Chancenwerk dezavantajlı çocukları okullarını tamamlamaları ve bu sayede daha iyi bir eğitim imkanına sahip olmaları için özel derslerle desteklenmelerinin mümkün olduğunu gösteren son derece profesyonel bir organizasyon” diye vurguluyor. 

İki kardeş entegrasyon çalışmalarından dolayı Mayıs 2024’te Helga ve Edzard Reuter Vakfı tarafından ödüllendirildi. 20.000 Euro değerindeki ödül, merkezi Ruhr bölgesindeki Castrop-Rauxel şehrinde bulunan kâr amacı gütmeyen dernek Chancenwerk’i yöneten kardeşlere verilen sayısız ödüllerin sonuncusu. 

Almanya çapında büyüyen eğitim organizasyonu

Murat Vural finansal meselelere odaklanırken, Şerife Vural-Banik ise özellikle içeriksel çalışmalarla ilgileniyor. Chancenwerk şu anda dokuz eyalette yaklaşık 120 okulda etkin. Güncel olarak 7.000’in üzerinde çocuk ve genç dernek sayesinde özel ders alıyor. Eğitim gruplarının bulunduğu okulların yarısı Kuzey Ren-Vestfalya’da bulunurken diğer yarısı kuzey ve güney arasındaki büyük şehirlere bölünmüş durumda. Kimi zaman okullar kimi zaman ise fon sağlayan vakıflar Chancenwerk ile işbirliği için başvuruda bulunuyor. Chancenwerk şu anda Amazon gibi büyük vakıf ve şirketlerin yanı sıra özel şahısların da aralarında bulunduğu yaklaşık 50 ortak tarafından destekleniyor. Derneğin çalışmaları kimi zaman milyonluk meblağlarla kimi zaman beş haneli rakamlarla destekleniyor.

Her şey 2004 yılında bir camide başladı. İki kardeş burada Türk kökenli çocuklara özel ders veriyordu. “Yetersiz Almanca bilgisinin ve evden destek görmemenin nasıl bir etki yarattığını kendi tecrübelerimizden biliyorduk” diyor Şerife Vural-Banik. Ebeveynleri 1973’te misafir işçi olarak Almanya’ya gelmiş ve anaokuluna gitmenin ve Almanca bilgisinin ne kadar önemli olduğunu fark etmemiş. Bir kaç yıl sonra Türkiye’ye geri dönme niyetiyle geldiler ve bu planı 1984’te hayata geçirdiler. Ancak memlekete dönüşün doğru karar olmadığı ortaya çıktığı için dört yıl sonra kızlarıyla birlikte Almanya’ya geri döndüler. Oğlu başta yatılı öğrenci olarak Ankara’da kaldı ve orada bir fen lisesine devam etti. 16 yaşına geldiğinde ailesi onu yanlarına aldı. Üst düzey bir Türk okulundan gelen bu öğrenci Almanya’da Hauptschule’ye devam etti, Almanca dil bilgisinin yetersizliğine rağmen çok başarılı oldu, Abitur’u 2,2 notla tamamladı ve elektroteknik bölümünü başarıyla bitirdi. 

Chancenwerk diğer insanlara cesaret aşılıyor

Şerife de üniversite diplomasını dolambaçlı yollardan aldı. Hauptschule’den sonra önce doktor asistanlığı eğitimi aldı, buna paralel olarak akşam okulunda Abitur yaptı ve son olarak Bonn’daki meslek yüksekokulunda sosyal pedagoji okudu. İlk sömestir sosyal kodlar da dahil olmak üzere bilgi yetersizliği nedeniyle kendini çok yabancı hissetti. Abisi Murat’ın kendisini eğitim konusunda desteklemekle kalmayıp özellikle pes etmemesi konusunda da motive ettiğini açıklıyor. “Şerife, sen başarırsın”: kendine olan inancını yitirmemesi için defalarca onu cesaretlendiren bir cümle. Şerife Vural-Banik “Bize inanan insanların olması sayesinde kendi yolumuzu bulduk” diyor. Baba ocağında ya hiç destek göremeyen ya da çok az destek gören diğer gençler de bu deneyimi yaşamalı: Eğitim çalışmalarına katılma güdüsünü böyle açıklıyor. 

Pek çok öğrenci için bir teklif

Kardeşler başlangıçta yalnızca Türk göçmen kökenli çocuklara odaklanmak istediklerini anlatıyorlar. Fakat kısa süre sonra bu planı çöpe atıp çalışma sahalarını genişlettiler ve sadece göçmen ailelerin çocuklarına değil, arkadaş ve tanıdık çevrelerinden öğrencilere de okullarda özel ders organize ettiler. Bir Paritätischen Wohlfahrtsverband çalışanı onlara derneği kurmalarında destek oldu ve 2006’da kâr amacı gütmeyen Ashoka organizasyonu Murat Vural'a bir sosyal girişim kurmasına destek olmak için burs teklifinde bulundu. Bunun için üniversitedeki doktora çalışmasını bıraktı ve kendini “yüzde 100 Chancenwerk için çalışmaya” adadı.

Büyükler okul ödevlerinde küçüklere yardım ediyor

Chancenwerk aslında bir bakıma bir zamanlar büyük kardeş Murat’ın Almanca bilgisi yetersiz ve notları kötü bir öğrenci olan küçük kardeşiyle yaptıkları çalışmaları hayata geçiriyor. Chancenwerk’in doğrudan okullarda sunduğu özel destek “kademeli öğrenme” denilen bir yönteme dayanıyor: Üniversite öğrencileri gençlerin notlarını düzeltmesine destek oluyor. Bunun karşılığında büyük öğrenciler de küçüklere yardımcı oluyor. 

Zamanla ücretsiz öğrenme defterleri, dijital öğrenme platformu ChancenCampus ve son olarak aday öğretmenlerin şu anda işbirliği yapılan okullarda okuma ve yazma güçlüğü çeken üçüncü ile altıncı sınıf arasındaki öğrencilerine yardımcı olduğu “Okuma kartalları ve yazma tilkileri” programı gibi başka teklifler de yelpazeye eklendi. 

Murt Vural “Çalışmalarımız nokta atış ama etkili” diyor. Chancenwerk öğrenme desteğinin tüm partner okullarda değerlendirildiği için bunu biliyor. Bu sosyal girişim, eğitimde dezavantajın nedenleri hakkındaki siyasi tartışmalara dahil olmak istemiyor, o ve kız kardeşi “neyin mümkün olduğunu” göstermek istiyor. Her halükarda neyin mümkün olduğunu şu şekilde açıklıyor: “Teklifimizi geniş kitlelere ulaştırmak.” Bunun için de kendisi ve kız kardeşinin Chancenwerk için kazanmaya devam etmek istediği destekçilere ihtiyaç var.