Depremin ardından güvenli inşa

Bay Jokić, Alman Sanayi ve Ticaret Odası (DIHK) üye şirketleri 2023 yılında yaşanan depreme nasıl reaksiyon gösterdi?

Pek çoğu derhal yardım çalışmalarına katıldı ve para bağışı yaptı. Almanya ve Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiler çok sıkı. Türkiye’de yerleşik durumdaki yaklaşık 8.000 Alman şirketi on bir milyon Euro bağış topladı. Almanya’da yaşayan Türk aile geçmişine sahip yaklaşık dört milyon insanın arasında çok sayıda girişimci de var. DIHK, bu büyük yardımseverliği koordine etmek için kendi merkezini kurdu. Depremden birkaç ay sonra da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye Yurtdışı Ticaret Odası (AHK) ve Türk-Alman Ticaret ve Sanayi Odası (TD-IHK) ile birlikte ilk yeniden yapılanma konferansını Berlin’de düzenledik.

Alman şirketler bağışın yanı sıra yeniden yapılanmaya nasıl bir katkıda bulunabilir?

Depreme dayanıklı binaların inşa edilmesi ya da afet tedbirleri gibi konularda uzmanlık bilgileri ve bilgi birikimleri. Özellikle inşaat, enerji, güvenlik, altyapı ve tarım ekonomisi sektörlerindeki şirketler aktif katılım gösterebilir. Odaların başlıca görevi şirketler ve deprem bölgelerindeki yerel aktörler arasındaki iletişimi kurmaktı.

İşbirliği sayesinde şimdiye kadar neler başarıldı?

Bilanço karma. Pek çok Alman şirket örneğin protezler gibi malzeme bağışlarıyla, etkilenen bölgelerdeki öğrenciler için burslar ve mentörlük programlarıyla ya da yeniden yapılanma için makinelerin ve inşaat malzemelerinin hazırlanmasıyla etkileyici bir destek verdi. Kurumsal düzeyde de yeniden yapılanmayı desteklemek için çeşitli yaklaşımlar vardı. Aynı zamanda orada yeniden yapılanmanın çok büyük bir zorluk olmaya devam ettiği görülüyor. Deprem bölgelerinde taahhüt edilen inşaat projelerinin büyük bir kısmı hala uygulama aşamasında. On binlerce insan hala geçici barınaklarda yaşıyor, okullar ve hastaneler gibi altyapı eksikliği mevcut. Bu izlenimler Kasım 2024’te Gaziantep’te düzenlediğimiz ikinci yeniden yapılanma konferansında onaylandı. Yıkımın halen görünür olduğu Hatay’a yapılan ziyaret özellikle etkileyiciydi. O kadar ki Berlin’den birlikte gelen bir girişimci çocukluğunun geçtiği şehri neredeyse tanıyamadı. Şu anda Hatay’da yıkılan bir Ortodoks kilisesinin yeniden inşası için çalışıyor.

Alman şirketleriyle yapılan işbirliği deprem bölgelerine kalıcı olarak bir can verebilir mi?

Her halükârda hedefimiz bu. Türkiye’nin güneydoğusu, Alman şirketlerin ezici bir çoğunluğunun yer aldığı batıya kıyasla daha az gelişmiş durumda. Aslında bölgenin büyük bir potansiyeli var: Personel ve arsa ücretleri çok daha düşük ve burada genç, iyi eğitimli birçok insan yaşıyor. Yeniden yapılanma çalışmaları depremden iki yıl sonra biraz azalmaya başladı. Buna rağmen üye şirketlerimizi Türkiye’nin güneydoğusunda Alman ekonomisini de güçlendirebilecek daha fazla iş ortaklığı kurmaları konusunda teşvik etmeye devam ediyoruz. 

Nisan 2025’te İstanbul’da deprem meydana geldi. Afet önleme konusunda Alman şirketleri nasıl bir rol oynayabilir?

İstanbul’un, uzmanların görüşüne göre büyük bir ihtimalle önümüzdeki yıllarda gerçekleşmesi beklenen büyük depreme karşı donanımlı olması gerekiyor. Hasarı mümkün olduğunca düşük tutmak için uygun yapıların nasıl oluşturulabileceği sorusu ticaret odalarını da meşgul ediyor. Eylül 2024’te AHK Türkiye, Germany Trade & Invest (GTAI) ile birlikte küçük ve orta ölçekli Alman güvenlik şirketleri için “deprem güvenliği ve afet koruması odaklı sivil güvenlik” konusunda bir pazar araştırma projesi organize etti. Bu, sirenlerden uygulamalara kadar uyarı sistemlerinin ve itfaiye ile afet yönetim birimlerinin teknik donanımlarının en güncel duruma getirilmesini gibi pek çok konuyu içeriyor. Deprem güvenliği, Türkiye ile işbirliğimizin önemli bir konusu olmaya devam ediyor.