Dijital kitap yapmaya değer
Selma Wels kızkardeşi İnci Bürhaniye’yle birlikte Binooki-Verlag’ı işletiyor.
Yazarlar okunabilmek için uzun yıllar yayınevlerine ihtiyaç duydular. Birisi kendi kitabını kendi başına yayına hazırlamaya, kapak tasarımını bizzat yapmaya ve az sayıda bastırmaya karar verse bile dağıtım sorunlarıyla karşılaşıyordu. Ama e-kitap sayesinde bu zahmetler ortadan kalkıyor: İnternet kullanıcıları (Almanya’daki oranları yüzde 76,5) dünyanın herhangi bir yerinde internet bağlantısı üzerinden kitabı indirebiliyor ve herhangi bir uç birimden okuyabiliyor. Birçok yayınevinin bu gelişmeyi yadırgamasına şaşmamak gerek, zira yazarı (en azından teorik olarak) bağımsızlaştırıyor. Berlin’de faaliyet gösteren yayınevi Binooki-Verlag ise yeni olanakları heyecanla karşılıyor. Yayınevinin kurucusu Selma Wels, “Türk edebiyatını Almanya’ya getirmeye karar verdiğimizde biliyorduk: Her yöntemden yararlanacaktık.” diyor. “Okur kitabı kağıt üzerinde mi, akıllı telefonunda mı yoksa tablet veya e-okuyucuda mı görmek istediğine kendisi karar verebilir.”
Yayınevini kurma planları 2010’da İstanbul’da kitap fuarında başlamış. Selma Wels burada e-kitaba ne kadar açık bir yaklaşım olduğunu görünce etkilenmiş. “Yayınevlerini dijitalleşmeye yönlendiren bir devlet projesi var. Almanya’da bu konuya çok daha kuşkuyla yaklaşılıyor.” Oysa dijital yayında yan giderler çok az. Nihayetinde kitap yazarından satın alınmış, yayına hazırlanmış durumda, kapak tasarımı da hazır. “Geriye bir tek teknik hazırlık ve çeşitli platformlara yerleştirmek kalıyor, bu da fazla bir iş değil” diyor Wels. Yine de basılı kitapların tirajı daha yüksek henüz.
Wels ürün korsanlığı tehlikesini de endişeyle karşılamıyor. “Türkiye’de basılı kitapların da korsanı yapılıyor ve sokaklarda satılıyor, e-kitapla girilen risk daha fazla değil” diyor. “Herşeyin kilidi kırılabilir. Ama çok sayıda okur bir kitapta emek ve günül harcı olduğunu biliyor ve kaçak kopye istemiyor.” Binooki 2012’deki kuruluşundan beri özellikle genç Türk yazarlarının ve Oğuz Atay’ın “Korkuyu Beklerken” gibi klasikleşmiş kitaplarını yayınlıyor. Program baştan beri canlı bir ilgi görmüş. Yayınevi Türk-Alman kütür ilişkilerinde klişeler ötesi çalışmalarından dolayı 2013’te Kurt Wolff Vakfı’nın teşvik ödülünü aldı. 2014’te Almanya’da yayınlanan Emrah Serbes’in öykü kitabı “Erken Kaybedenler”le bağımsız yayınevlerine yönelik “Hotlist Ödülü”ne aday gösterildi.
Güncel eğilimlerin uzağına düşmemek için Selma Wels gençlerin metroda neler okuduklarına özellikle dikkat ettiğini belirtiyor. Birkaç yıl önce tabletler ve e-okuyucular öndeyken bugün için heyecanla yaptığı saptama: “Çokları akıllı telefondan okuyorlar. Ben de kısa yolculuklarda öyle yapıyorum.” Yani kitapları akıllı telefonlar için olabildiğince kolay yüklenir yapmak önemli; örneğin yine ekrandan listesine ulaşılabilen online mağazalardan biri üzerinden. Ama e-kitabın alıcısı sadece gençler değil artık. Daha ileri kuşaktan da bunun avantajlarını keşfedenler artıyor. “Karakter büyüklüklerini ve ışığı ayarlama elbette çok işe yarıyor” diyor Selma Wels. Özellikle de yaşlı insanlar metroda okuma gözlüklerini aranmak zorunda kalmıyorlar. Bu nedenle de ileri yaşta çok kişi e-okuyucunun nasıl kullanılacağını öğrenmeyi göze alıyor. Zira e-kitap sadece yayınevleri için cazip değil.