Yalan haber bağışıklığı

“Sarımsak, koronaya karşı bağışıklık kazandırıyor”. Bu türdeki akıl almaz yalan haberler de internette müthiş bir hızla yayılabiliyor. Bu tür uygulamalar, yanlış bilginin yayılmasının yanı sıra medya ve politikaya olan güvenin de sarsılmasına neden oluyor. Özellikle de yanlış bilgi olduğu çok da belirgin olmayan haberler söz konusu olduğunda, gerçek içeriğin tanınması giderek zorlaşıyor. Bunun yine de hala nasıl mümkün olduğunu gösteriyoruz:

Kaynağın güvenilir bir kaynak olduğu nasıl anlaşılabilir?

Haberlerin dili objektif, sunduğu gerçekler de doğrulanabilir olmalı. Haber bağlamında atıf yapılan uzmanlar ya da yapılmış araştırmalar hakkında internette başka kaynakların bulunamaması, okuyucuda şüphe uyandırmalı. Resim ve videolar da aldatıcı olabilir. Kanmak istemeyenler buradaki kaynakları da kontrol etmeli ya da arama motorunda tersine görsel arama yapmalı. Saygın internet sitelerinin bile sahteleri oluşturuluyor. Burada haberi, doğrudan sağlayıcının orijinal sitesinde aramak genellikle faydalı bir yöntem.

Hızlı paylaşımların ve genellikle de duygulara hitap etmenin yaygın olduğu sosyal medyada tehlike özellikle büyük. Haberlerin güvenilirliğini değerlendiren bir şirket olan NewsGuard’ın yaptığı bir araştırmaya göre, örneğin her beş TikTok videosundan biri dezenformasyon unsuru içeriyor. Bu nedenle profillerin ne kadar süredir var olduğuna ve kimlerle etkileşimde bulunduğuna bakmak faydalı olabiliyor. Elbette her zaman için yapılacak en iyi şey, orijinal kaynakların teyidi.

Hangi medya kurumlarından destek alabilirim?

Almanya’daki kamusal nitelikli medya kurumlarının pek çoğu doğruluk teyidi hizmeti sunuyor. Gazeteciler çok sık paylaşılan iddiaların ne kadar gerçek olduğunu araştırıyor. Uluslararası haber platformu Deutsche Welle ve ARD araştırma ekibi, araştırma sonuçlarının ayrıntılı bir şekilde anlaşılabilmesi için araştırma süreçlerini açıkladıkları yazılar yayınlıyor.

Dezenformasyonla birlikte mücadele

Kar amacı gütmeyen bir ağ olan CORRECTIV, 2014 yılından bu yana savların ayrıntılı bir araştırmayla incelendiği araştırmacı gazetecilik yapıyor. Girişimin editoryal ekibi, yaptığı çalışmalar için 30’un üzerinde prestijli ödüle layık görüldü. Okuyucular doğruluk teyidi için ihbarlarda bulunabiliyor.

CORRECTIV’in çeşitli saygın haber ajansları ve akademisyenlerle oluşturduğu bir ittifak olan German-Austrian Digital Media Observatory (Alman-Avusturya Dijital Medya Gözlemevi) (GADMO) 2022 Kasımında faaliyete geçti. Kuruluşlar ortaklaşa gerçekleştirecekleri çalışmalarla doğruluk teyitlerini daha erişilebilir hale getirmek, dezenformasyonla mücadele etmek, medya okuryazarlığını teşvik etmek, ayrıca da yalan haberlerle mücadelede sosyal ağların yeterince çaba gösterip göstermediğini araştırmak istiyorlar. Proje AB Komisyonu tarafından finanse ediliyor.

© www.deutschland.de

You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here: