„Çok sayıda insan bir şeyler yapmak istiyor."
Sosyolog Serhat Karakayalı'nın, mültecilere yardım alanında güçlü şekilde yükselen angajmanın nedenleri hakkındaki görüşleri.
Almanya'daki mültecilerle ilgilenen bunca gönüllü kimlerden oluşuyor ve motifleri ne?Kendisi de bir Türk göçmen ailenin oğlu olan, Berlin Humboldt Üniversitesi Deneysel Entegrasyon ve Göç Araştırmaları Enstitüsü'nden Serhat Karakayalı, siyasal bilimci Olaf Kleist ile birlikte yardımın yapısını inceledi.
Sayın Karakayalı, Almanya'da mültecilere karşı yardımseverlik önemli ölçüde arttı, birçok insan gönüllü sorumluluk üstleniyor. Bu yükselişi sayılarla ifade edebilir misiniz?
Bu zor, çünkü yardım gönüllülerinin çoğunluğu kendi oluşturdukları yapılanmalar içinde, yani büyük federasyonların ve kuruluşların dışında etkinlik gösteriyorlar. Ama bizim anket yaptığımız yerleşik kuruluşların büyük bölümü de, yardımseverlikte belirgin bir yükseliş olduğunu bildiriyorlar. 2011'den beri, yani Suriye'de iç savaşın başlamasından bu yana, mültecilere yönelik çalışmanın içindeki gönüllülerin sayısı kabaca yüzde 70 arttı.
İnsanlar ne şekilde görev üstleniyorlar?
Evvelden mültecilere yönelik gönüllü çalışmadaki öncelikli mesele, insanlara topluma entegre olmaları ve günlük hayatlarını organize etmeleri için destek verilmesiydi. Bu, bugün de hala böyle: Yardım gönüllüleri mültecilere resmi dairelere gidişlerinde eşlik ediyor, onlar için tercümanlık ediyor, lisan kursları veriyor ve sürücülük hizmetleri yapıyorlar. Mültecilerin sayısının çok yüksek olduğu güncel istisnai durumda, temel gereksinimlerin sağlanması boyutu bunlara ekleniyor – gönüllüler yemek dağıtıyor, bağışlanan giysileri tasnif ediyor veya geçici barındırma için çadırlar kuruyorlar.
Yardım gönüllülerini harekete geçiren şey nedir?
Burada çok sayıda faktör rol oynuyor.Bizim araştırmamıza göre gönüllüler öncelikle insancıl nedenler ve insan hakları yönünde bir oryantasyona sahipler. Buna karşın din, nadiren bir motif olarak rol oynuyor. Geçen haftalardaki gelişme ve mültecilerle ilgili trajik televizyon görüntüleri birçok insanın birşeyler yapma gereği duymasına önemli katkıda bulundu. Ve elbette şu da geçerli: Sıkıntı yaşayan birine yardım ettiğimizde, bu hiç şüphesiz bizi mutlu kılıyor.
„Tipik“ mültecilere yardım gönüllüsü profili var mı?
Evet, bunu böyle söylemek mümkün. Bizim araştırmamıza göre tipik yardım gönüllüsü genelde kadın cinsiyetinden, iyi eğitim görmüş ve parasal durumu fena değil. Ayrıca, özellikle çok sayıda göç kökenli insanın gönüllü görev üstlendiğini saptadık – gönüllüler arasındaki göçmen oranı, yüzde 40 ve bu genel nüfusa oranla iki kat daha yüksek. Bu insanlar şu duyguyla yardım ediyorlar: Ben senin ne durumda olduğunu anlayabiliyorum.