Hastalıklara karşı YZ desteği

Tıp dünyası büyük bir kırılmayla karşı karşıya. Yapay zeka (YZ) sayesinde artan veri miktarları hiç olmadığı kadar hızlı ve kapsamlı bir şekilde analiz edilebiliyor. Bu daha erken teşhisleri, daha iyi tedavileri ve ilaçların daha verimli geliştirilmesini mümkün kılıyor. Bu nedenle Almanya’da farmasötik şirketleri, araştırma kurumları ve klinikler hedefli olarak YZ tabanlı çözümlere yatırım yapıyor. Aşağıdaki örnekler YZ’nin sağlık sektöründe nasıl devrim yarattığını gösteriyor.

Kanseri daha iyi anlamak

Pek çok YZ uygulamasının temel hedefi karmaşık verilerdeki örüntüyü algılamak – örneğin kanserin yayılmasında. Alman Araştırma Bakanlığı tarafından finanse edilen DECIPHER-M projesi bireysel metastaz riskini daha iyi öngörmek için doku analizlerinden, görüntüleme tekniklerinden ve genetik bilgilerden elde edilen verileri bir araya getiriyor.

Dresdenli Else Kröner Fresenius Dijital Sağlık Merkezi’nden (EKFZ) proje müdürü Jakob Kather “İlerlemelere rağmen metastaz en büyük meydan okumalardan biri” diyor. Hedef kanserin vücuda yayılmasından önce her hastaya özel en uygun tedaviyi geliştirmek.

Veri korumalı meme kanseri görüntülemesi

Tıbbi veriler genellikle merkezi olarak kaydedilmez fakat YZ büyük veri miktarlarına ihtiyaç duyar. Bu nedenle EKFZ projesi ODELIA “sürü öğrenimine” güveniyor: verinin kaynak noktasında kaldığı fakat YZ modellerinin yine de müşterek öğrenebildiği bir süreç. Bu sayede veri korumayı riske atmadan meme MR’larının güvenilir bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanıyor. Uluslararası bir çalışmada ortak olarak eğitilen bir model yerel olarak geliştirilen sistemlerden bile daha isabetliydi.

Cloud ile daha hızlı teşhis

Sektör ayrıca kalkınmayı da ileri taşıyor. Örneğin Bayer radyoloji için YZ destekli uygulamaları doğrudan iş hayatına entegre eden bir platform geliştirdi. Bu, röntgen veya MR görüntülerindeki dikkat çeken yerlerin otomatik olarak algılanmasına yardım ediyor, mesela inme vakalarında veya zatürrelerde.

Bayer bunu “Biz doktorların sırtındaki yükü alarak onların hastalara odaklanabilmesini istiyoruz” diyor. Platform halihazırda pek çok Avrupa ülkesinde kullanımda.

İlaçları daha hızlı geliştirmek

Yeni ilaçlar geliştirmek ve bunları piyasaya sürmek genellikle on yılı aşkın bir zaman alıyor. Darmstadt merkezli farmasötik şirketi Merck bu süreci bir YZ platformuyla dört yılın altına düşürmek istiyor. Teknolojinin potansiyel yan etkileri daha hızlı tanımlaması ve kimyasal süreçleri daha verimli planlanabilir kılması amaçlanıyor. “YZ üretkenliği ciddi oranda artırdı. Yeni ve daha etkili tedavi maddelerini hastalarımızın kullanımına daha hızlı sunmamıza yardımcı olabilir” diyor Merck Veri ve YZ Direktörü Walid Mehanna. Fırsatların hem tıbbi hem de ekonomik olarak büyük olduğunu belirtiyor.

Gelecek teknolojisi kuantum YZ

Münih’teki Fraunhofer Bilişsel Sistemler Enstitüsü’nün (IKS) yaklaşımı daha da vizyoner. IKS, Ludwig Maximilians Üniversitesi kliniği ile birlikte kuantum hesaplaması ve YZ’yi bir araya getiren hibrit sistemler üzerine araştırma yapıyor. Bu sayede örneğin daha nadir hastalıklarda görece az verinin güvenilir teşhisleri mümkün kılması bekleniyor. Quantum Bayesian Neural Networks denen sistem sadece sonuç vermekle kalmamalı, aynı zamanda klinik uygulamada uygulama için önemli bir konu olan teşhislerin belirsizliğini de dikkate almalı. Araştırmacılar özellikle beyin tümörlerinin erken teşhisi ve ilerlemesi kontrolünde büyük bir potansiyel görüyor.