Almanya kökenli kuantum öncüsü

Birçok insan için sansasyoneldi: ABD’li şirket Google 2024 yılının aralık ayının başında yeni kuantum bilgisayarı çipi “Willow”u tanıttı. Borsa piyasaları heyecanla tepki verdi, kuantum araştırmacıları etkilendi. Google kuantum yapay zeka laboratuvarının geliştirme ekibi kuantum bilgisayarlarının hata yapmaya yatkınlığını önemli ölçüde azaltmayı başardı; öyle ki bu kuantum bilgisayarların pratikte kullanılabilirliğinin önünde şimdiye kadarki en büyük engellerden biriydi. 

Bunda özellikle Alman bilgi işlem uzmanı Hartmut Neven’ın payı büyük. Aralarında NASA’nın da yer aldığı kuantum yapay zeka laboratuvarının 2012’deki kuruluşu onun inisiyatifine dayanıyor. O dönemde Neven birkaç yıldır teknoloji şirketi Google’ın ürün geliştirme süreçlerine yakından dahil olmuştu. Resim işleme ve görsel arama sistemleri alanındaki ekipleri yönetiyordu ve veri gözlüğü Google Glass’ın geliştirilme sürecine büyük ölçüde dahil olmuştu. 

Bariz girişimcilik ruhu 

Neven fiziğin yanı sıra ekonomi bilimleri okumuştu ve başlangıç döneminden beri bariz bir girişimcilik ruhu gösteriyordu. Bochum Ruhr Üniversitesi’nin Nöroinformatik Enstitüsü’ndeki 40 doktora öğrencisi arasından Los Angeles’taki Güney California Üniversitesi’nin bir medya laboratuvarını yönetmek üzere seçildi. Görevi şuydu: Kendi profesörünün icat ettiği yüz algılama yazılımını pazarlamak. Proje başarısız oldu fakat bir sonraki deneme başarılıydı: Neven Vision adlı startup Google tarafından satın alındı. 

Neven, resim tanıma alanındaki çalışmaları ve makineyle öğrenmeye yönelik faaliyetleri sayesinde kuantum bilgisayarları ile tanıştı, “çünkü klasik bilgisayarların çözülecek optimizasyon problemleri için asla yeterli derecede seri olamayacağının öngörülebilir olduğunu” söylüyor. Makinelerin muazzam potansiyeli için en sevdiği örnek şu: “Kuantum bilgisayarları bize füzyon süreçlerini çekirdek füzyonu başarılacak şekilde anlamamıza yardımcı olabilir.”  

Doğanın işletim sistemi 

Neven’ın iddialı hedefleri var: Kendisi ve ekibi en geç 2029’da evrensel olarak kullanılabilir ilk kuantum bilgisayarını piyasaya sunmak istiyor: “Bu sayede ‘Doğanın işletim sistemi’ sayılan kuantum teknolojisini kullanmayı başaracağız.” Fakat kuantum bilgisayarlarının klasik bilgisayarların yerini alacağını düşünmüyor. “Bir kuantum bilgisayarıyla e-postalara bakmak veya YouTube videoları oynatmak bir Ferrari ile alışverişe gitmek gibi bir şey.”