Bölündü, ama birbirinden koparılamadı
Berlin Duvarı’nın yıkılışının 25. yıldönümü vesilesiyle bir dosya. Dosyanın 5. Bölümü “Little Berlin” diye de bilinen Mödlareuth köyünü anlatıyor. “Alman-Alman sınırı” bir zamanlar bu köyün ortasından geçiyordu.
Sanki sipariş üzerine gelmiş de oradan alınmayı bekliyor gibi park yerinin yanında duruyor savaş tankı T 34. Sovyet ordusu bu model tankla İkinci Dünya Savaşı sırasında Saksonya ve Thüringen’i kurtardı ve işgal etti, daha sonra DAC’nin (Doğu Almanya) “Halk Ordusu” bu tankı kullandı. Cüsseli askeri araç, ziyaretçileri geçmişle karşılaşma havasına sokuyor, Mödlareuth köyünün öyle kolay kolay geride bırakamayacağı bir geçmişle.
Yaklaşık 55 kişinin yaşadığı sevimli köy “Little Berlin” olarak tarihe geçti. Buradaki insanlar Demirperde’nin nasıl onların günlük yaşamının üstüne indiğini bire bir yaşadılar. Başta ahşap bir çit şeklindeyken 1966’dan itibaren 3,30 metrelik bir beton duvar Mödlareuth’u Doğu ve Batı olarak ikiye bölüyordu.
1810 yılında da köyün ortasından akan Tannbach Bavyera Krallığı’yla Reuß Prensliği arasındaki sınırı çiziyordu. Ama ilk kez İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’nın bölünmesiyle bu idari sınır bir anda derin bir hendeğe dönüştü.
Parçalanmış aileler
Monika Schmalfuß “insanların nasıl mustarip olduğunu” çok iyi hatırlıyor. 70 yaşındaki Schmalfuß, Mödlareuth’daki “Alman-Alman Müzesi”nde çalışıyor. Batı Almanya tarafında Hof’da doğan Schmalfuß, ailesinin iş imkanı buldukları doğuya Mödlareuth yakınlarına taşınmasıyla yaşamına burada devam etmiş. Babası 1949 yılında Tannbach’ın üstünden atlayarak tekrar Batı’ya geçmiş ve orada kalmış. Anne ve kız ancak 1956’da DAC’den ayrılabilmişler. Aradan geçen yedi yıl. “Babamla ondan sonra yakın bir ilişkim olamadı.”
Mödlareuth’da sınır 9 Aralık 1989’da açıldı. Ancak altı ay sonra 17 Haziran 1990’da bir dozer gelip duvarı yıktı. Bütün bunlar unutulup gitmesin isteniyor. Klaus Grünzner “Biz geçmişi korumak istiyoruz” diyor. 61 yaşındaki Grünzner, Mödlareuth’un Bavyera tarafında kalan kısmının bağlı olduğu Töpen beldesinde fahri belediye başkanı. “Bizde yakın tarih canlı olarak yaşanır.” Her yıl dünyanın çeşitli yerlerinden genel 70.000 turist burayı ziyaret ediyor.
Belki bazı ziyaretçiler Mödlareuth sakinleri arasında nasıl bir birlik beraberlik olduğuna da denk gelebilir, bu sosyal ortaklık belki bugün her zamankinden daha güçlü. “Grenzgänger” (Sınırdakiler) adlı kafe-restoranda oturuluyor, birlikte kutlamalar yapılıyor. Ortak mekan olan köy evini Mödlareuthlular kendileri yapmış. Belediye Başkanı Grünzner köyün bugün de Thüringen ve Bavyera eyaletleri arasında bölünmüş olmasının bir önemi yok düşüncesinde. Kafalarda duvarın hala devam ettiği fikri sadece dışarıdan bakanların yarattığı bir klişe. Mödlareuth’de insanlar bunu duymaya artık dayanamıyor.
© www.deutschland.de
