Ana içeriğe geç

“Robotların insanların eylemlerini ve tersi yönü daha iyi anlaması gerekiyor”

Tobias Kaupp Almanya’nın önde gelen robotik araştırmacıları arasında. Robotları yakında artık neden programlamak zorunda kalmayacağımızı anlatıyor. 

Wolf ZinnInterview: Wolf Zinn , 23.04.2025
RobotCup’ta robotlar futbol bile oynuyor.
RobotCup’ta robotlar futbol bile oynuyor. © picture alliance/dpa

Profesör Kaupp, endüstriyel robotik büyük bir uygulama alanı. Bu alan nasıl değişiyor? 
Örneğin otomotiv sektöründen bilinen büyük endüstriyel robotlar aslında akıllı makineler değildir; bunlar mütemadiyen aynı süreçleri hassas şekilde uygulayan otomatikleştirilmiş sistemlerdir. Bu robotlar seri üretim için özel olarak geliştirilmiştir. Fakat şu anda seri özel üretim yolunda ilerleniyor. Üretim çeşitliliği artıyor ve tüketiciler bireysel olarak konfigüre edilmiş ürünler istiyor. Bunun için esnek ve akıllı robotlara ihtiyacımız var. Sensör teknolojisi ve makine öğrenimi alanındaki yeni gelişmeler bu sistemleri daha uyumlu kılmaya yardımcı oluyor. Amaç, robotların insanlarla el ele çalışması. Bunun çalışması için robotların insanların eylemlerini daha iyi anlaması gerekiyor, tabii bunun tersi de geçerli.  

Bu bağlamda en büyük meydan okumalar nelerdir? 
Robotların günümüzde hala karmaşık bir şekilde programlanmasının gerekmesi büyük bir engel. Bugün bu işi uzmanlar üstleniyor fakat gelecekte işçilerin programlama bilgisi gerektirmeden robotları kendi başına ayarlayabilmesi amaçlanıyor. Sezgisel kontrol yöntemleri de düşünülebilir; mesela veri gözlükleriyle, jest kontrolüyle ya da sadece süreçleri basitçe örnekleyerek. Özellikle sonuncusu yapay zekadaki ilerlemeler sayesinde şu anda bir patlama yaşıyor. Robotların basit insani örneklemelerle görevleri eksiksiz biçimde anlayabilmesi ve genelleştirmesi umuluyor. 

Robotik için başka hangi kullanım alanları mevcut? 
Pek çok kullanım alanı var, mesela alan robotiği dediğimiz alan. Örneğin otonom makinelerin tohum ektiği, hedefli gübreleme yaptığı ve yabani otları ayıkladığı, büyüme sürecini denetlediği ve nihayetinde hasat yaptığı tarım alanında. Dronlar zaten tarlaların ve ekim yapılmış alanların haritalandırılmasında ya da kayıp insanların aramasında kullanılıyor. Yeraltı suyu robotları mercan resiflerini denetleyebiliyor ya da arkeolojik araştırma misyonları için kullanılabiliyor.

Tobias Kaupp
Tobias Kaupp © privat

Otomasyon nedeniyle iş yerlerinin kaybedilmesi yaygın bir endişe. Bu haklı bir endişe mi? 
Hayır, buna katılmıyorum. Araştırmalar gösteriyor ki dijitalleşme sayesinde genele bakıldığında daha fazla iş imkanı oluşuyor fakat bu iş imkanları yeni kalifikasyon ihtiyaçları doğuruyor. Şirketler, teknolojik gelişmelere ayak uydurabilmek için çalışanlarına ileri eğitim verme zorunluluğu içine giriyor. Hatta yapılan son çalışmalar robot kullanan firmaların, otomasyonu reddedenlere kıyasla çok daha fazla yeni iş imkanı sunduğunu bile gösteriyor.  

Robotik lokasyonu olarak Almanya’yı uluslararası çapta kıyaslama yapıldığında nasıl değerlendiriyorsunuz?
Almanya robotik konusunda önde gelen bir lokasyon, özellikle de endüstriyel otomasyon alanında. Almanya, 10.000 işçi başına düşen robot sayısıyla ölçülen endüstriyel robot kullanımında şu anda Kore, Singapur ve Çin’in ardında 4. sırada. Asya ülkelerinin yanı sıra YZ’ye ve robotiğe ciddi yatırımlar yapan ABD ile de büyük bir rekabet söz konusu. Almanya çok iyi araştırma kurumlarına sahip ve mesela otonom sürüşte devrim yaratan önemli robotik araştırmacıları yetiştirdi. Risk almaya daha fazla hazır olma, daha yüksek kamu yatırımları ile özel yatırımlar ve mevcut kaynakların birleştirilmesi robotik için iyi olacaktır. 

Önümüzdeki yıllarda robotik nasıl gelişecek?
Robotiğin gündelik yaşamımıza entegrasyonu artarak devam edecek. Sanayide, hizmet sektöründe, otonom araçların ve dronların olduğu trafikte, evde ya da bakımda – robotlar büyük miktarda veriyle çalışan yeni YZ yöntemleri sayesinde gitgide daha fazla görev üstlenecek. Bu gelişmelerde etik, sosyal ve hukuki boyutları da göz önünde bulundurmak önemli.  

Hakkında

Prof. Dr. Tobias Kaupp Würzburg-Schweinfurt Teknik Yüksekokulu’nda (THWS) Robotik Merkezi’ni (CERI) yönetiyor. Nürnberg’de gerçekleşen uluslararası “RoboCup” yarışmasında Kaupp THWS ekibiyle birlikte son dünya şampiyonu ve “RoboCup@Work” liginde de defalarca Almanya şampiyonu oldu.