„Roboty muszą lepiej rozumieć ludzi – i odwrotnie“

Panie Profesorze, ważnym zastosowaniem robotów jest robotyka przemysłowa. Jak zmienia się ta dziedzina? 
Powszechnie znane duże roboty przemysłowe, na przykład te stosowane w przemyśle motoryzacyjnym, nie są inteligentnymi maszynami, lecz zautomatyzowanymi systemami, które wykonują precyzyjnie wciąż te same procesy. Zostały one opracowane specjalnie na potrzeby masowej produkcji. Jednak teraz, zmierzamy raczej w stronę masowej produkcji specjalnej. Różnorodność asortymentu wzrasta, a konsumenci oczekują indywidualnie skonfigurowanych produktów. Dlatego potrzebujemy robotów elastycznych i inteligentnych. Innowacje w dziedzinie sensoryki i uczenia maszynowego sprawiają, że systemy stają się coraz bardziej elastyczne. Naszym celem jest to, by roboty działały ramię w ramię z człowiekiem. Aby było to możliwe, roboty muszą lepiej rozumieć działania ludzi – i odwrotnie.  

Na czym polegają największe wyzwania? 
Dużą przeszkodą jest to, że roboty muszą być obecnie poddawane złożonemu procesowi programowania. Dziś zajmują się tym eksperci, lecz w przyszłości pracownicy zakładów nie posiadający przygotowania programistycznego mają mieć możliwość samodzielnego dostosowania robotów. Możemy wyobrazić sobie intuicyjne metody sterowania, na przykład poprzez inteligentne okulary, sterowanie gestem czy po prostu demonstrację procesów. Przełom nastąpił ostatnio zwłaszcza w zakresie ostatniej z nich, dzięki postępom w rozwoju sztucznej inteligencji. Mamy nadzieję osiągnąć taki stopień współpracy, aby po prostej demonstracji przez człowieka, roboty były w stanie całkowicie zrozumieć i uogólnić zadania. 

Jakie inne zastosowania może mieć robotyka? 
Jest ich bardzo wiele, na przykład tak zwana robotyka terenowa. Może mieć zastosowanie w rolnictwie, gdzie autonomiczne maszyny rozrzucają materiał siewny, nawożą i odchwaszczają uprawy, monitorują proces wzrostu roślin, a na końcu zbierają plony. Drony już teraz wykorzystywane są do mapowania terenów rolniczych i obszarów zabudowanych, a także do poszukiwań zaginionych osób. Roboty podwodne mogą kontrolować rafy koralowe lub pomagać w archeologicznych misjach badawczych.

Ludzie często obawiają się, że automatyzacja doprowadzi do redukcji miejsc pracy. Czy ta obawa jest uzasadniona? 
Nie, nie sądzę. Badania pokazują, że dzięki cyfryzacji powstaje więcej miejsc pracy, wymagają one jednak nowych kwalifikacji. Przedsiębiorstwa muszą dokształcać swoich pracowników, aby byli oni w stanie dotrzymać kroku zmianom technologicznym. Nowsze badania pokazują nawet, że firmy, które wykorzystują roboty, stworzyły dużo więcej nowych miejsc pracy niż te, które odrzucają automatyzację.  

Jak ocenia Pan Niemcy jako ośrodek robotyki na tle międzynarodowym?
Niemcy są wiodącym ośrodkiem robotyki, zwłaszcza w zakresie automatyzacji przemysłu. Pod względem zastosowania robotów przemysłowych, mierzonego na podstawie liczby robotów na 10 000 pracowników, Niemcy plasują się obecnie na 4. miejscu – za Koreą, Singapurem i Chinami. Oprócz krajów azjatyckich dużą konkurencją są także Stany Zjednoczone, które silnie inwestują w rozwój AI i robotyki. Niemcy dysponują bardzo dobrymi ośrodkami badawczymi i znakomitymi naukowcami w dziedzinie robotyki, którzy zrewolucjonizowali na przykład jazdę autonomiczną. Korzystne dla robotyki byłoby podejmowanie większego ryzyka, większe inwestycje państwowe i prywatne, a także współdziałanie wszystkich stron. 

Jak będzie się zmieniać robotyka w nadchodzących latach?
Integracja robotyki w naszym życiu codziennym będzie coraz bardziej rozpowszechniona. W przemyśle, w sektorze usługowym, w ruchu drogowym z pojazdami autonomicznymi i dronami, w gospodarstwie domowym i branży opiekuńczej – roboty będą przejmować coraz więcej zadań, napędzane nowymi metodami sztucznej inteligencji, które pracują na ogromnych ilościach danych. Ważne, aby w ramach tego rozwoju uwzględniane były także aspekty etyczne, społeczne i prawne.