Herkese eşit para mı?

İşini robotlara kaptıran elemanlar ne olacak? Almanya’da herkesin en gerekli yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için devletten para alması mı gerekecek? Böyle bir ödeme, şu andaki sosyal yardım miktarı, artı konut yardımı tutarında bir ödeme olurdu. Herkes için koşulsuz bir temel gelir tartışması, özellikle dijitalizasyon ve otomatikleşmenin giderek yayılması nedeniyle yeniden hararetleniyor.

Bu savın fikir babası Götz Werner, 2007 yılında “Herkes İçin Temel Gelir” kitabını yayınlayan kişi; şifalı maddeler, kimyasallar ve kozmetik ürünlerinin satıldığı market (Drogerie) zincirinin kurucusu Werner, her bireye, katma değer vergisini artırmak yoluyla finanse edilen bir temel gelir ödenmesini istiyor. Bu, özünde yeni bir sosyal sistem. Bu fikir, kuruluşlarda ve partilerde kısmen olumlu yankı bulmakla birlikte, eleştiriliyor da. Peki, bu fikrin lehinde ve aleyhindeki tezler neler?  İşte bir genel bakış:

Lehte Tezler:

Koşulsuz bir temel gelir iyi olur, çünkü...

• bu sayede endüstriyel dönüşümün getireceği toplumsal sonuçların önü alınabilecektir.
• bu, şu anda mevcut emeklilik ve sosyal güvenlik sistemlerinden daha az bürokratik olacaktır.
• şimdiye kadarki sosyal sistemden daha adil olacaktır.
• çalışanlara daha fazla güvence getirecek ve kendilerini daha fazla göstermelerini mümkün kılacaktır.
• iş arayanlar, düşük ücret sektöründeki işlerde çalışmayı reddedebileceklerdir.
• iş piyasası daha esnek olacaktır.

Aleyhte Tezler:

Koşulsuz bir temel gelir kötü olur, çünkü...

• bunun federal bütçeden karşılanması pek mümkün olmayacaktır.
• böylelikle Almanya’daki mevcut sosyal sistem lağvedilmiş olacaktır.
• bunun emeklilik sistemi ve sosyal güvenlik sistemlerine yapacağı etkiler öngörülememektedir.
• katma değer vergisiyle finanse edilmesi nedeniyle alım gücü düşecektir.
• varlık vergisi veya gelir vergisiyle finanse edilmesi yeterli olmayacak ve adaletsiz olacaktır.
• bu, kırsal bölgelerde çalışmayı cazip olmaktan çıkaracağından oralarda uzman sıkıntısı çekilecektir.
• çalışmak isteyen pek kimse kalmayacaktır.

Koşulsuz Temel Gelir Henüz Uygulanabilir Değil

Bunun emeklilik ve sosyal sisteme, finansman ve iş piyasasına somut olarak ne tür etkileri olacağına ilişkin önemli soruların yanıtları henüz yok. Bu biraz da, pilot uygulamaların genelde nadiren güvenilir bilgi vermesinden kaynaklanıyor. Çünkü bu denemeler zamanla sınırlı olduğundan, deneklerin davranışları da bundan etkileniyor. Ayrıca tartışmada Sol Parti ve liberal kesimler baskın: Sendikaların çoğu ve ekonomi kuruluşları bu fikri reddederken, fikrin savunucuları -neoliberal ekonomistler ve önde gelen Sol Parti‘li siyasetçiler- bunun nasıl düzenleneceği konusunda anlaşamıyorlar.    

© www.deutschland.de