Pro & Contra
Nakit para kalkacak mı?
Ekonomi muhabiri Sophie Schimansky mümkün olsa sadece dijital ödeme yapmak isterken iş adamı Friedemann Berg ise nakit parayı bir parça özgürlük sayıyor.
Pro
Sophie Schimansky serbest bir ekonomi muhabiri.
Contra
Friedemann Berg Federal “Nakit Önemli” Birliği’nin başkanı.
Nakit para: Nadiren işe yarar ve cüzdanda bulunan çok sayıda bozukluk da çok can sıkıcı olabilir, değil mi?
Beni oldukça rahatsız ediyor. Üzerimde neredeyse hiç nakit para taşımam ve evden genellikle sadece akıllı telefonla çıkarım. Kasada cepleri karıştırmama ya da bozuklukları saymama gerek kalmıyor. Bu zamandan tasarruf sağlıyor; kasiyere, sıradaki insanlara ve bana. Hangi kafelerin ve restoranların sadece nakit kabul ettiğini çok iyi biliyorum. Oraya gitmek istersem tedarikli gidiyorum. Ya da arkadaş çevremden biri ödüyor ve ben ona parayı dijital yolla gönderiyorum.
Kesin olan şu ki, bozuk para hakikaten bazen can sıkıcı olabiliyor. Ancak tam da burada bir parça özgürlük yatıyor: Nakit para harcamalarımız üzerinde bize tam kontrol veriyor, kelimenin tam anlamıyla kuruşun hesabını yapabiliyoruz. Bunu “münasip bulmamak” aslında çoğu zaman sadece ve sadece alışkanlığa bağlı. Ayrıca cüzdandaki şıngırtılar bir dezavantaj değil, bilakis yaşanan egemenliğin işitilebilir bir kanıtı. Nakit para elektrik, internet, üçüncü sağlayıcılar olmadan çalışıyor. Nakit para almak tüketiciyi korur ve temel bir demokratik prensip olan seçim özgürlüğünün bir ifadesidir.
Cepte az miktarda nakit parayla seyahat etmek daha güvenli değil mi?
Kesinlikle, çok fazla nakitle kendimi güvensiz hissediyorum. Sadece kolay bir hedef olduğumu düşündüğüm için değil, ayrıca kaybedebileceğim için de. Cep telefonum her zaman elimin altında ve kaybolursa yerini bulabiliyorum. Ayrıca: Biri benden 100 Euro çaldığında kişinin peşinden koşabilir ya da polise gidebilirim. Çevrimiçi olunduğunda ise bankama ya da ödeme temsilcime haber verebilir ve en iyi ihtimalle bana parayı geri öderler.
Güvenlik şüphesiz ki hepimiz için temel bir mesele. Ancak güvenlik sorununu yalnızca kendi çantandaki nakit para miktarına bağlamak sığ bir bakış açısı. Suç yer değiştiriyor – daha az nakit parayla otomatik olarak güvenlik artmıyor, bunun yerine saldırı noktaları değişiyor: Veri hırsızlığı, dijital dolandırıcılık numaraları ve sistemsel aksaklıklar salt dijital ödeme yöntemlerinin de riskler barındırdığını gösteriyor; netice çoğu zaman çalınan bir cüzdana kıyasla daha ağır oluyor. Nakit para elle tutulabilir, güvenilir ve anonimdir. Özellikle de giderek dijitalleşen bir dünyada özel alanı korur ve bağımsızlık sağlar.
Sadece dijital ödemeler yaptığımızda daha fazla para harcamaya mı meyilli oluruz?
Her zaman değil. Nakit ödeme yaptığımda günün sonunda genellikle nereye ne kadar para harcadığımı iyi kontrol edemiyorum. Mobil ödeme sayesinde harcama davranışlarımı takip ve analiz eden uygulamaları bağlayabiliyorum. Bankam bunu otomatik yapıyor, gıda gibi ayrı ayrı kategorilere ne kadar para harcadığımı tamı tamına takip edebiliyorum. Bütçeler de ayarlayabiliyorum. Daha sonra söz konusu ay yine çok sık yemeğe çıktığımı net olarak görebiliyorum.
Aslında yalnızca dijital ödeme yaptığımızda daha fazla harcama eğilimimiz olduğunu ortaya koyan çok sayıda bilimsel bilgi var. Bunun nedeni çok açık: Dijital ödemeler konforlu ama aynı zamanda da soyut. Elden bir banknotu çıkarmanın fiziksel hissi paranın değeriyle doğrudan bir bağlantı kuruyor – Bu bize harcamalarımızı daha bilinçli yapmamıza yardımcı olan bir tür “psikolojik fren”.
Nakit paranın kaldırılmasının kara para aklama ile mücadeleye yardımı dokunabilir, değil mi?
Evet, bu mümkün. Bu, şeffaflık ve özgürlü arasındaki dengeyle ilgili, bu her zaman bıçak sırtı bir konu. Nakit para anonimdir ve özellikle karanlık iş yapanları korur. Daha az nakit para belirli kara para aklama formlarını zorlaştırır ancak problemi kökten çözmez.
Nakit paranın kaldırılmasının kara para aklama ile mücadeleye yardımcı olabileceği tezi çok yaygın ancak sığ bir bakış açısı. Sorun nakit para değil, pek çok olası kanaldan sadece biri. Şu anda büyük kara para aklama vakalarının çoğu artık karmaşık dijital yapılar üzerinden ve uluslararası para transferleri ile gerçekleşiyor, bir çanta dolusu banknotla değil.
Bazıları nakit para özgürlüktür der. Nakit parayı kaldırırsak bir parça özgürlüğümüzü mü kaybederiz?
Duygusal olarak bunu iyi anlayabiliyorum çünkü yeni olan korkutucu olabilir. Hiç rasyonel değil. Çünkü yeni bir ödeme sistemi aynı zamanda ilerleme anlamına geliyor ve bu da biz insanları harekete geçirecektir – ancak bu sayede bir şeyler düzelebilir.
Nakit para aslında özgürlüktür, bu sadece havalı bir kelimeden çok fazlası. Nakit para yaşa veya teknik beceriye bakılmaksızın herkesin erişimine açık kamu malıdır. Bize günlük işlerimizi anonim, doğrudan ve üçüncü taraflar olmadan halletme imkanı sağlar ve bunu sunucular çökse de, internet bağlantısı kopsa bile günün her saatinde yapabilirsiniz.