„Enformasyondemi“nin Önlenmesi

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), „Enformasyondemi“ (bilgi pandemisi) konusunda uyarıyor. DSÖ, bu kavramla korona pandemisine ilişkin sahte haberlerin bir virüs gibi müthiş bir hızla yayıldığını kastediyor. Konuya ilişkin beş soru, beş cevap.  

Ne derece vahim?

„Asparagas, çarpıtılmış bilgi, efsane ve tek kelimeyle katıksız saçmalığın en çeşitli biçimlerinde bir artış görüyoruz” diyor Avrupa Dışişleri Servisi nezdindeki Stratejik İletişim Direktörü Lutz Güllner Federal Hükümet podcastında. Yanlış bilgilerin gerçeklerden altı kat daha hızlı yayıldığını belirten Güllner, „Bir bilgi ne kadar dramatikse ve ne kadar kışkırtıcı ambalajlanmışsa o derece ilgi çekici oluyor“ diyor.

Bir prototipi var mı?

„Demokrasilerin krizle baş etme yeteneğinden yoksun olduğuna ilişkin bir üst öykü var” diyor Güllner.  Alman medya bilimcisi Felix Simon’un da görev aldığı, Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü’nün bir araştırması da aynı sonuca varıyor: „Resmi dairelerin, hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların davranışları hakkında ortaya atılan aldatıcı veya yanlış iddialar, yapılmış paylaşımlardan rastgele alınan örneklerin yüzde 39’uyla en büyük kategoriyi oluşturuyor“.

Fake News nereden geliyor?

Spektrum, münferit komplu teorisyenlerinin görüşlerinden devlet güdümlü dezenformasyona kadar uzanıyor. Belirleyici olan şey, etkisi: Örneğin, Reuters Enstitüsü tarafından incelenen yazıların sadece yüzde 20’si siyasetçilerden veya diğer tanınmış kişilerden geliyordu. Ama bunlar son derece sık paylaşıldı.

Yanlış bilgiler nasıl fark edilir?

Lutz Güllner üç kriter sayıyor. Birincisi: Kaynak. Kullanıcılar bu bilginin tam olarak nereden geldiğini araştırmalılar. İkincisi: İçerik. Güllner, yanlış bilgilerin genelde karşıt görüşlere yer vermeksizin kesin gerçekler olarak takdim edlidiğini belirtiyor. Üçüncüsü de, ikişinin kendi kendine şu soruyu sorması gerekiyor: “Belli gruplarda ziyadesiyle aktif olduğum için bana özellikle mi hitap ediliyor? Burada bir bilgiyle benim bireysel ilgim arasında anlamsal bir ilişki mi kuruluyor? Öyleyse, aslında alarm zillerinin çalması gerekir”.

“Enformasyondemi”ye karşı ne faydalı olabilir?

Önemli bir katkıyı, gazetelerin ve radyo televizyon kanallarının yazı kurulları ve ayrıca haberlerin gerçekliğini sınayan araştırma ağları sağlıyor. Almanya’da da, Correctiv örneğinde olduğu gibi, buna benzer çok sayıda dosya mevcut.

© www.deutschland.de