Yahudi Soykırımı Kurbanlarının Tökezleme Taşları

Yahudiliğin en önemli yazılı eserlerinden biri olan Talmud’da „Bir insan ancak ismi unutulduğunda unutulmuştur. “ deniyor. Alman sanatçı Gunter Demnig şu anda 20 yılı aşkın bir süredir unutmaya karşı mücadele veriyor: O, – Yahudiler, Sintiler, Romanlar, eşcinseller, politik baskıya uğrayanlar, Yehova’nın Şahitleri ve ötanazi kurbanları gibi- nasyonal sosyalizm kurbanlarının kendi istekleriyle en son ikamet ettikleri bilinen evlerin önüne özel parke taşları döşüyor. Küçük anma levhalarında çoğunlukla aynı başlığı taşıyan yazıtlar var:  „Burada oturuyordu“. Onun altındaki satırlarda isim, soyisim, doğum tarihi, sürgün yılı ve sürüldüğü yer, ayrıca kurbanın kaderi ile ilgili veriler var. Küçük dört köşeli sarı levhalar bir başarı öyküsü: Yaklaşık 1000 yerdeki 46.000 taş – tüm Almanya’da ve şimdi artık Belçika, Fransa, Hırvatistan, Norveç Polonya, Çek Cumhuriyeti veya Macaristan gibi Avrupa’nın 16 ülkesinde daha- nazi diktatörlüğü altındaki sürgün ve ölümleri hatırlatıyor.  Gunter Demnig yapıtını „Dünyanın en büyük ademi merkeziyetli eseri “ olarak görüyor. Çoktan beri, artık o kadar çok taş gerekiyor ki, kendisi tek başına yetiştiremediği için Berlinli heykeltraş Michael Friedrich’ten yardım rica etti. Taşın üretilmesi ve döşenmesi için himayedarlık 120 Euro tutuyor.

Kurbanlara İsimlerinin İadesi

„Tökezleme Taşları“ ismini taşıyan projenin arkasında yatan düşünce şu:  Kurbanlara isimlerini geri vermek ve onların bir zamanlar komşu olduklarını göstermek. Taşlara bakan çoğu insan hüzne kapılıyor. Çünkü insanlar ve onların dramatik kaderleri birden bire çok yakında hissediliyor. Bazıları küçük taşların üstünden –onların üzerinde yürümemek için - içgüdüsel bir hareketle büyük bir adım atıyor. Demnig bu projesi nedeniyle çok sayıda ödül aldı – bunlar arasında Federal Almanya Liyakat Nişanı da var. Ancak, Almanya Yahudi Toplumu Merkez Konseyi eski başkanı  Charlotte Knobloch gibi, projeji eleştirenler de var. Knobloch, yere döşenmiş tökezleme taşları yüzünden Yahudi kurbanların defalarca ayaklar altında çiğnenmelerinden şikayetçi oldu.  Münih’de bu yüzden kamuya açık yerlerde (henüz) tökezleme taşı yok. Gunter Demnig projesine yapılan eleştiriye şöyle karşılık veriyor: „Tökezleme taşlarının üstündeki yazıları okumak için eğilen kişi, kurbanlar önünde eğiliyor.“

27 Ocak Dünya Yahudi Soykırımını Anma Günü 

www.stolpersteine.eu

© www.deutschland.de