Frankfurt Kitap Fuarı’ndan izlenimler
Avrupa, Barış Ödülü ve Polisiye: Frankfurt Kitap Fuarı heyecan verici tartışmalar ve yeni çıkan kitaplarla keşfedilecek çok şey sunuyordu.
Speed Dating I
“Speed-Dating” deyince akla gelen ilk şey elbette partner arayışı içerisinde birbirleriyle tanışmaya çalışan insanlar. Oysa Federal Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanlığı (BMZ) kitap fuarının 3.1 numaralı salonunda, gelişmekte olan ülkelerden insanların video mesajları aracılığıyla açlığa karşı günbegün verdikleri mücadeleyi anlattıkları interaktif bir speed dating kabini yerleştirdi. İnsanlar burada kendi tabakları zengin geleneksel Alman yemekleriyle doluyken karşılarındakinin yalnızca haşlanmış pirinç yiyebildiklerini görebiliyordu.
***
Speed Dating II
Fuarın ünlü söyleşi koltuğu “Das Blaue Sofa” da birden fazla hızlı buluşmaya sahne oldu: Moderatör Michael Sahr, Cumartesi günü Andreas Eschbach (“Şeytanın Altını”), Sebastian Fitzek (“Paket”), Tatort dizisi komiserlerinden Miroslav Nemec (“Falkneralm’ın Ölüleri“) ve Nele Neuhaus (“Ormanda”) gibi polisiye yazarlarıyla bir speed dating seansı gerçekleştirdi. Her yazar kitabını tanıtmak için on dakikalık süreye sahipti. Neuhaus fuarda kendini “ev sahibi takım” gibi hissettiğini dile getirdi: “Evim buraya 15 dakika mesafede, kitaplarımda geçen olaylar da bu civarda gerçekleşiyor. Hatta kitabımdaki bir sahnede komiser arabayla fuar merkezinin yanından geçerken o sırada gerçekleşmekte olan kitap fuarı dolayısıyla oluşan trafikten yakınıyor.”
***
Avrupa’da barış
Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Avrupa Bakanı Michael Roth, Weltempfang Forumu’nda 150 kişilik izleyici grubuna vatandaşların Avrupa için daha çok harekete geçmesini arzu ettiğini dile getirdi: “Lütfen sözünüzü sakınmayın. İsterseniz bizi eleştirebilir ve hatta hizaya çekebilirsiniz – siyasetçiler eleştiriye sandığınızdan çok daha fazla müteşekkir”. Roth forumda Fransız yazar Mathias Énard ve Heidelberg Kültürlerarası Merkezi’nin kurucu müdürü Hırvat asıllı Alman yazar Jagoda Marinić ile “Avrupa’nın içinde bulunduğu kriz ve kültürler arasılık meselesi” üzerine tartıştı. 60 dakikalık bu etkinliğin moderasyonunu “Frankfurter Allgemeine Zeitung”un editörlerinden Jürgen Kaube üstlendi.
“Kendimize bir barış projesi olan Avrupa Birliği’nin Avrupa’da barış projesine nasıl katkıda bulunacağını sormalıyız” diyen Roth’a göre hedef “korku duymadan farklı ve özgür olabilmek” olmalı. Roth ayrıca karşılıklı fikir alışverişi, birbirini tanıma ve Avrupa’da entegrasyonun sağlanmasına yönelik çabaların Avrupa Birliği’ne kuruluşundan bu yana şekil verdiğini dile getirdi ve şunları ekledi: “Bu çeşitlilik başkalarına ilham verdi – günümüzdeyse fikir alışverişinin zahmetli bir iş gibi algılandığına tanık oluyoruz. Müslümanların Almanya’ya ait olup olmadıkları sorusunun cevabının “nasıl bir toplumda yaşamak istediğimiz”e bağlı olduğunu söyleyen Roth popülistlere ve milliyetçilere kesinlikle karşı çıkarak “benim bu soruya yanıtım tartışmasız evettir!”, dedi
“Pusula” (“Boussole”) adlı romanıyla Fransa’nın saygın edebiyat ödülü “Prix Goncourt”a layık görülen Mathias Énard, karşılıklı değiş tokuş süreçlerinin ve çatışma dönemlerinin Avrupa tarihine nasıl yön verdiğini açıkladı. “AB sonsuza dek dayanacak yapıda değil ve barış tehdit altında. Değerlerimizi korumak ve Avrupa Birliği’nin ekonomik önemi dışında da değerler bulmak için tüm gücümüzü toplamalıyız”. Jagoda Marinić ise “insanların altı haftalık izinleriyle dünyanın her yerinde seyahate çıkma şansına sahip oldukları açık görüşlü Avrupa kıtasının geçtiğimiz aylarda zenofobik ve yabancı düşmanı bir tablo çizdiğini” üzüntüyle dile getirdi ve “karşımızdaki büyük güçlüğün Avrupa’daki ülkelerin otoriter devletlere değil Avrupalı kimliğini taşıyan devletlere dönüşmesi” olduğunu belirtti.
***
Mangamani
Manga ve çizgi roman hayranları Cumartesi ve Pazar günü favori kahramanlarının büyük zahmetlerle kendi elleriyle hazırladıkları kostümülerini gururla giyerek fuarın 3 numaralı salonunu ve Agora’yı doldurdu. Wolverine, Kaptan Amerika ve Trinity Blood’ın karakterleri yan yana barışçıl bir şekilde dolaşıyordu. Frankfurt ve Leipzig Kitap Fuarları uzun zamandır manga ve çizgi roman sevenlerin takviminde yer etmiş durumda ve bu camianın buluşma noktaları haline geldiler. Fuar alanının iç avlusunda kimi film karakterlerini de görmek mümkündü – Harry Potter’dan görmezden gelmesi imkansız pembeler içindeki Dolores Umbridge ve Tim Burton’ın “Alice Harikalar Diyarında”sından çılgın şapkacı da oradaydı.
***
Demokrasinin beşiği
Pazar günü Frankfurt’taki Paulskirche’de düzenlenen törende kürsüye çıktığında etkilenmiş bir ifadeyle izleyicilerin oturduğu sıralara bakan Berlinli gazeteci, yazar ve yayıncı Carolin Emcke konuşmasına “vay canına, demek insan bu perspektiften bakınca böyle görünüyormuş”, diyerek başladı. Burada toplumsal diyaloğa yaptığı katkılardan ötürü layık görüldüğü Alman Yayıncılar Birliği’nin Barış Ödülü’nü teslim alan Emcke, ödül törenini yıllar boyuna çok farklı ve mütevazı bir perspektiften, aile evinde televizyon karşısında yere oturarak izlediğini ve “uygun olanın da aslında böylesi olduğu” duygusunu yaşadığını dile getirdi. Bugüne kadar onun kendine örnek aldığı Martin Buber, Jürgen Habermas ve Susan Sontag gibi isimlere verilen bu ödülü “bir mükafattan çok bir görev” olarak kabul ettiğini de ekledi. Konuşmasında çeşitliliğe vurgu yaparak “farklı olmanın dışlanmak için asla geçerli bir sebep olamayacağının” altını çizen Emcke, şu anda Avrupa’da hüküm süren fanatizm ve şiddet atmosferine verilecek yanıtın kesinlikle yalnızca siyaset dünyasına yüklenmemesi gerektiğini söyledi: “Özgürlük insanın sahip olabileceği değil yapabileceği bir şeydir. Aşağılama ve yok saymanın gündelik yaşamda aldığı her türlü formdan hepimiz bizzat sorumluyuz.” Bir dönem Emcke ile birlikte Frankfurt’ta Jürgen Habermas’ın öğrencisi olan filozof Seyla Benhabib de Emcke’yi öven duygulu bir konuşma yaptı. 25.000 Avro değerindeki para ödülünü içeren Barış Ödülü, Almanya’da toplumsal alanda verilen en önemli ödüllerden biri. Törendeki 1000’e yakın konuk arasında Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, Devlet Bakanı Monika Grütters ve Adalet Bakanı Heiko Maas da yer aldı.
***
2017’ye bakış
Frankfurt Kitap Fuarı’nın bu yılki onur konukları olan Flandra ve Hollanda, Pazar günü gerçekleştirilen coşkulu bir törenle rolünü önümüzdeki yılın konuk ülkesi Fransa’ya devretti. 2017 yılında üç başlık üzerine yoğunlaşacak fuar programı Fransa’dan ziyade Fransızca ve frankofon edebiyata yoğunlaşacak: Yenilikçilik ve yaratıcı sektörün diğer alanları, Franız dili ve gençlik konuları fuarın ana başlıkları olacak. 2017 Ocağından itibaren Almanya genelinde romanlar, teorik kitaplar, çocuk ve gençlik kitapları, çizgi romanlar ve şiirin yanısıra yeni edebiyat türleri ve sanat formlarını da ele alan etkinlikler düzenlencek. Bienvenue!
****
2017’de yeniden görüşmek üzere!
Pazar Akşamı 17.20 sularında bir anons yapıldı: “Saygıdeğer konuklar, Frankfurt Kitap Fuarı kısa süre içerisinde kapanacaktır…” Fuarda sunum yapanlar ve yayınevi çalışanları beş yorucu ve heyecan verici günün sonunda salonları alkışlarıyla doldurarak bu yıl 68. kere düzenlenen dünyanın en büyük uluslararası kitap fuarının kapanışını kutladı. Ziyaretçi sayısı geçen yıla göre 2000 kişi artan fuar bu yıl 142.300’ü yayın sektöründen yaklaşık 277.000 ziyaretçiyi ağırladı. Gelecek yıl görüşmek üzere fuar şimdilik sona erdi!
