Ana içeriğe geç

„Ick bin ein Berliner“

Berliner, Kreppel, Krapfen, Pfannkuchen – Almanya’nın sevilen tatlısının pek çok farklı adı var. Karnaval zamanıysa bu hamurişi tatlının hükümdarlığının zirvesin ulaştığı an.

24.02.2017
© Kzenon/Fotolia - Fastnacht, Karneval, Fasching

Bu tatlı yuvarlak şey; bu kızgın yağda pişirilen yumruk büyüklüğünde ve içi reçelle dolu hamur topu her yıl sıradışı bir dönemin habercisi. Almanya’nın pastanelerinin vitrinlerinde ve süpermarket raflarına onu gören herkes beklenen anın geldiğini bilir: Pek çok insan için yılın en güzel zamanı, namı diğer “beşinci mevsim” gelmiş, karnaval zamanının zirvesine ulaşılmıştır. Yaklaşık olarak kış ve ilkbaharın kesişim noktasına, yaz ve sonbahardan uzak bir zamana denk gelen karnaval yalnızca birkaç gün sürer. Ama kısalığını telafi edercesine bütün bir yıl hiç görülmeyen bir şenlik yaşanır. İnsanlar kılık değiştirir, bayram havasına girer, dans eder ve bol bol içer. Bir de her yerde dışı şekerle süslenmiş kızarmış yuvarlak tatlı, herkesin damak tadına hitap eden bu lezzet kavalyesi görülür. Fakat tıpkı karnavalın Almanya’nın farklı bölgelerinde Karneval, Fasching ya da Fassnacht gibi farklı adlar alması gibi söz konusu tatlının adlandırılmasına da her bölge kendi küçük hükümranlığını devreye sokar.

Reçel yerine hardal

Berlin’de bu tatlıya Berliner ya da pfannkuchen denirken Almanya’nın doğusunda yalnızca pfannkuchen, Hessen, Rheinhessen ve Batı Türingiya’da kreppel, Güney Almanya’daysa Krapfen denir. İçindeki dolgu malzemesi de yöresel olarak farklılıklar gösterir. Kuzeyde kırmızı meyvelerden yapılan reçeller kullanılırken Güney daha ziyade kayısı, Doğu da erik püresi tercih edilir. Baden, Şuab ve Franken bölgesinde kuşburnu reçeli kullanıldığı da olur. Bu tatlının bir de şampanya kreması içeren gurme versiyonu bulunur. Şaka severlerin tercihlerini de unutmamak gerek: Niyet böyle olunca tatlıyı yiyen de dahil olmak üzere sağduyulu herkesin damak tadının karşısına nahoş bir sürpriz olarak hardal da çıkabilir. Ama karnaval zamanı eğlence zamanıdır. Özellikle de karnavaldan sonra Hristiyanlar için Paskalyaya kadar sürecek perhiz döneminin başlamasıyla böylesi sevinçlerin azalacağını düşünürsek. Bu yüzden kreppel eski dönemlerde perhizden önce son bir kalori depolaması için fırsat olarak görülüyordu.

Mutfaklarda ve kalçalarda büyük yıkım

Orta Çağ’da keşişler perhiz öncesinde bünyelerini kreppelle güçlendirmeye inanırlarmış. Fakat bu tatlı o zamanlar yuvarlak değilmiş ve fırında pişirilirmiş. Bir rivayete göre 1756’da Berlinli bir pastacı Büyük Friedrich’in ordusunda topçu eri olmak istemiş fakat bu göreve uygun olmadığı ortaya çıkınca en azından alayın sefer aşçısı olmasına izin verilmiş. Pastacı müteşekkirliğinin bir göstergesi olarak tatlıyı top güllesi şekline sokmuş ve fırın yokluğundan yağda kızartmaya başlamış. O gün bugündür krapfen çok kızgın yağda pişirilir. Ve muhtemelen tıpkı gerçek mumların süslediği noel ağaçlarından aşağı kalmayacak kadar çok sayıda yangına sebep olmuştur. İnsanların kalçalarında yol açabildiği yıkımlarıysa hiç sormayın. Ne de olsa 70 gramlık bir “pfannkuchen”ın enerji değeri dolgu malzemesine bağlı 200 kaloriden başlayıp 300 kaloriyi aşabiliyor ve diğer geleneksel Alman tatlıları käsekuchen ve schwarzwälder kirschi geride bırakıyor. Böylece Almanlar yedikleri ölçüde ülkenin en sevilen tatlısına şeklen de benzemeye başlayabiliyorlar. Ola ki geçen yılki karnavaldan kostüm bu yıl dar geldi. Gene de dert değil. Ne de olsa şimdi karnaval zamanı. İnsan kendini kolayca ikna edebilir: “Ick bin ein Berliner!” – ben bir Berlinerim. Hem yuvarlak, hem tatlı, hem de herkesin sevgilisi.

Pek kolay olmasa da evde Berliner yapmak mümkün. Sizin için Almanca bir tarif

© www.deutschland.de