Farklı sesler, bir dil

Almanya. Bir dönem sona eriyor: 9 Mart 2017 tarihinde Adelbert von Chamisso Ödülleri son kez sahiplerini bulacak. Bu ödüller özel bir statüye sahip çünkü Alman kökenli olmayıp Almanca eserler veren yazarlara veriliyor. Robert Bosch Vakfı tarafından verilen ödül 1985 yılından bu yana kökleri 20’yi aşkın farklı ülkeye uzanan toplam 78 yazara verildi. Bu birbirinden son derece farklı yazarların eserleri hem toplumun, hem de Almanya’da güncel edebiyatın çok yönlülüğünü ve farklı yüzlerini gözler önüne seriyor: Birinci kuşak misafir işçilerden onların çocuklarına ve torunlarına, Doğu Avrupa’nın sürgündeki yazarlarından yurt dışında doğup büyümüş ve ailesi Alman kökenlere sahip yazarlara ve son dönemde Afrika ve Arap ülkelerinden Almanya’ya iltica eden yeni kuşağa kadar çok geniş bir yelpaze.

Alman medyasında ödülün kaldırılması büyük tepkilere yol açtı ve bunun yankıları hala sürüyor. Pek çok kişi bu etkin entegrasyon projesinin kaybının telafi edilemez olduğuna dikkat çekti. Medyada yankı bulan seslerden çok azı vakıfların destek ve teşvik verecekleri alanı kendilerinin seçme ve değiştirme hakkından yana tavır aldı. Robert Bosch Vakfı bu kararı “ödülün hedefine tamamen eriştiğini” dile getirerek savundu: “Günümüzde göçmen kökenli yazarlar Almanya’daki bütün edebiyat ödüllerini alabilme olanağına kavuşmuş durumda.”

Adelbert von Chamisso Ödülleri 9 Mart 2017 tarihinde son bir defa eserleri kültürel bir değişimin damgasını taşıyan yazarlara teslim edilecek. Ödül jürisi bu yıl seçtiği yazarlarla yeniden incelikli bir karar alma becerisi gösterdi. 

2017 Adelbert von Chassimo Ödülü’nün kazananları

Abbas Khider, kültür sanat sayfalarının gözdesi 

Irak doğumlu Abbas Khider 15.000 Avro değerindeki büyük ödülü almaya hak kazandı. Almanca yayın yapan gazete ve dergilerin kültür-sanat sayfalarına yabancı olmamakla kalmayıp bu sayfalarda büyük beğeni kazanan Khider bir mültecinin kaçışının bildik duraklarını anlattığı dört otobiyografik romana imza attı. Saddam Hüseyin’in zindanlarından kaçtı, Akdeniz kıyılarındaki uzun bekleyişleri ve İtalya’ya gerçekleşen riskli seyahatin ardından maruz kalınan sığınma bürokrasisinin alçaltıcılığını (“Die Ohrfeige/Tokat”, 2016) anlatan çok satan ve çok beğenilen bu kitaplar sayesinde Abbas Khider Goethe Enstitüsü’nün de davetiyle okuma turlarına ve çeşitli konuk yazarlık programlarına katılarak dünyanın pek çok köşesine uzandı. Khider daha önce de 2010 yılında Adelbert von Chamisso Teşvik Ödülü’ne layık görülmüştü. 1973’te Bağdat’ta doğan ve 2000 yılında Almanya’ya geldikten sonra 2007 yılında Alman vatandaşlığına geçen yazarın Alman edebiyat dünyasının bir parçası haline geldiği tartışılmaz.

Barbi Marković, edebiyatın “dişi süper kahramanı”

1980 Belgrad doğumlu Barbi Marković (henüz) çok tanınmayan bir isim. “Partilerin başkenti” Belgrad’da geçen ilk romanı “Ausgehen” (2006) Avrupalı gençler arasında kulaktan kulağa yayılan bir kitap oldu. Yazarın Avusturya’da aldığı bir burs çerçevesinde gerçekleştirdiği ziyareti sırasındaysa Graz’ı kente özgü pek çok inceliği yansıtan toplama parçalardan oluşturduğu bir kolaj içerisinde sözcüklerle yeniden inşa ettiği “Graz Alexanderplatz” (2012) ortaya çıktı. Artık Viyana’da yaşayan Marković Sırbistan’dan Avusturya’ya gelerek şanslarını burada deneyen ve her ne kadar pek çok açıdan hayal kırıklığına uğrasalar da gerçek hayat sanatkarları olarak yollarını bir şekilde yeniden bulmayı başaran genç kadınları anlattığı yeni kitabı “Superheldinnen”i (Süper Kadın Kahramanlar) yayınladı. Barbi Marković 2017 yılında 7.500 Avro değerindeki Adelbert von Chamisso Teşvik Ödülü’nün sahibi oluyor.

Senthuran Varatharajah, derin düşüncelerin yazarı

Adelbert von Chassimo Teşvik Ödülü’nün bu yılki diğer sahibi olan Senthuran Varatharajah da 2015 yılında Klagenfurt’ta düzenlenen Ingeborg Bachmann Yarışması kapsamında “Von der Zunahme der Zeichen” (Göstergelerin Artışı) adlı romanından bir bölümle 3sat Ödülü’nü almaya hak kazandığında Avusturya’da keşfedilen bir edebiyat yeteneği oldu. Kitap “kaçışın incelikli ve ustalıklı bir dille yazılmış göstergebilimsel teorisi” olarak anıldı. Jüri üyelerinden biriyse Varatharajah’ın kullandığı Almancanın kulağa ıssız bir adada Hegel’den öğrenilmiş gibi geldiğini dile getirdi. Yazarın dili işte böylesine güzel, şiirsel ve düşünceli. 1984 yılında Sri Lanka’da doğan ve bugün Berlin’de yaşayan yazar, çocukluğunda ailesiyle birlikte Almanya’ya göç etmiş ve daha sonra Marburg, Berlin ve Londra’da felsefe, teoloji ve kültür bilimleri öğrenimi görmüş. Varatharajah’ın romanı, iç savaştan kaçmayı başarmış iki üniversite öğrencisinin Facebook üzerinden yürüttükleri diyaloğu anlatıyor. Kosova’dan iltica eden Valmira Surroi ve Tamil kökenli Senthul Vasuthevan birbirleriyle aile gelenekleri, eskisinden tamamen farklı çevreleri ve kökenleriyle yeni toplumun beklentileri arasındaki çelişkiler üzerine söyleşiyorlar. Bir nevi yüzlerce yıl öncesinden günümüze ışınlanmış klasik bir mektup roman.

Adelbert von Chamisso Ödülü hakkında daha ayrıntılı bilgi

Adelbert von Chamisso hakkında daha ayrıntılı bilgi

© www.deutschland.de