Ana içeriğe geç

Almanya’nın En Önemli Kitabı

Alman Temel Yasası, 1949’dan beri yürürlükte. Oysa aslında sadece geçici bir düzenleme olarak düşünülmüştü. Beş soru – beş cevap.  

17.04.2019
Das Grundgesetz ist Deutschlands wichtigstes Buch
© dpa

Temel Yasa hangi tarihi koşullarda oluştu?

İkinci Dünya Savaşı sonrasında galip güçler Büyük Britanya, Fransa ve ABD, işgal altındaki Almanya için Sovyetler Birliği ile ihtilafa düştüler. Müttefiklerin valileri, kendi askeri hükümetlerinin gözetimi altındaki batılı bir kısmi devlet oluşturma planlarını gerçekleştirmek için Batı Almanya başbakanlarına somut görevler içeren yetkiler verdiler. Bu yetkiler „Frankfurt Belgeleri“ adıyla tanınıyordu. İlk ve en önemli belge, federatif ve demokratik bir anayasa hazırlanması amacıyla bir meclis tayin edilmesini talep ediyordu. 

Neden bugün hâlâ Anayasa değil de Temel Yasa deniyor?

Batı Almanya başbakanları yeni bir devletin kuruluş belgesi niteliğine sahip  bir anayasanın Almanya’nın Doğu ve Batı Almanya olarak ikiye bölünmesini pekiştirmesinden korkuyorlardı. Anayasanın geçici bir karaktere sahip olması ve sırf bölünme aşılıncaya ve birlik yeniden sağlanıncaya kadar geçerli olması gerektiğini düşünüyorlardı. Bu yüzden de anayasadan değil, sadece bir temel yasadan bahsediliyordu.

İnsan onuruna dokunulmaz.
Federal Almanya Anayasası 1. Maddesi

Temel Yasayı kimler yazdı? 

Yasa metni, bilirkişiler ve memurlardan oluşan bir kurul tarafından hazırlandı. Anayasa Kurulu adı verilen kurul, Ağustos 1948’de yaklaşık iki hafta boyunca Bavyera’daki Herrenchiemsee şatosunda toplandı. Ayrıca eyalet parlamentoları da merkezi bir rol oynadılar: eyalet parlamentolarının milletvekilleri bireyler olarak, Anayasa Kurulu’nun hazırladığı taslak üzerinde çalışması ve Temel Yasa’yı karara bağlaması öngörülen bir Parlamento Konseyi’ne atandılar.

Sonrasında ne oldu? 

Güçlü bir şansölye, güçlü bir eyaletler temsilciliği, güçlü bir Federal Anayasa Mahkemesi, zayıf bir cumhurbaşkanı;  temel yasanın bu ana noktalarını daha o zamanlar Anayasa Kurulu saptadı. Eyalet temsilcilerinin de yer aldığı Parlamento Konseyi, temel hakları netleştirdi ve kadınların hak eşitliğini talep etti. Böylece modern bir anayasa metni oluştu. Güvence altına alınan temel haklar arasında; örneğin inanç özgürlüğü, fikir beyanı özgürlüğü ve yasalar önünde eşitlik yer alıyordu. 8 Mayıs 1949’da yasa metni Parlamento Konseyi tarafından karara bağlanarak 23 Mayıs’ta Bonn’da imzalandı.

Temel Yasa o zamandan beri değişikliğe uğramadı mı?

Uğradı, o zamandan bu yana çok kez değişiklikler yapıldı, özellikle de Federal Almanya’nın Batı dünyasına dahil olması, Avrupa’yla entegrasyon ve iki Almanya’nın birleşmesi süreçlerinde. Anayasa değişikliklerinin, hem Federal Meclis’te, hem Federal Konsey’de ayrı ayrı üçte iki çoğunlukla onaylanması gerekiyor.

© www.deutschland.de