Nauka języka sąsiadów
Nauka niemieckiego w Polsce – Goethe-Institut łączy ludzi i dowodzi, że nauka języka może być ciekawa.
Polski bramkarz Rafał Gikiewicz dziś bardzo żałuje, że nie zaczął się uczyć niemieckiego wcześniej. Od 2014 roku gra w piłkarskiej Bundeslidze, obecnie w klubie FC Augsburg. Początkowo miał ogromne trudności z porozumiewaniem się na boisku i nie zawsze właściwie rozumiał polecenia trenera. „Zbyt późno zorientowałem się, jak ważna jest nauka języków“, przyznaje urodzony w Olsztynie piłkarz. „W końcu nigdy nie wiadomo, co przyniesie życie“.
Niemieckiego uczy się co najmniej dwa miliony Polaków
Niemal dwa miliony osób w Polsce uczy się języka niemieckiego w ramach tak zwanej „nauki instytucjonalnej“. Oznacza to, że uczestniczą w oficjalnych kursach, część zdaje również egzaminy językowe. „Jestem pewien, że liczba ta jest w rzeczywistości o wiele wyższa“, przypuszcza Maximilian Weiß, konsultant ds. nauczania języka niemieckiego w Goethe-Institut w Warszawie. Języków można się przecież uczyć także podczas lekcji prywatnych, w gronie znajomych czy od obcojęzycznego partnera. „Niemcy i Polacy są sobie o wiele bliżsi, niż im się wydaje“, mówi Weiß. „Wspólna historia (także rodzinna), liczna mniejszość niemiecka w Polsce, a przy tym prężnie rozwijające się stosunki gospodarcze budują ścisłą sieć kontaktów“.
Influencerzy, filmy i muzyka pop pomagają się uczyć
Ponad 10 500 szkół podstawowych, 6 000 liceów i 350 przedszkoli w Polsce oferuje naukę języka niemieckiego. Oddziały Goethe-Institut w Warszawie i Krakowie współpracują ze wszystkimi placówkami edukacyjnymi. Oprócz licznych kursów językowych, egzaminów i międzynarodowych certyfikatów językowych na wszystkich poziomach zaawansowania od A1 do C2, w ofercie obu oddziałów Goethe-Institut znajduje się też szereg innych formatów: Cyfrowy Uniwersytet Dziecięcy dla najmłodszych dostarcza odpowiedzi na wiele interesujących pytań, podczas gdy młodzież uczy się niemieckiego z utworów zespołu „ok.danke.tschüss“ lub dyskutuje o polskich komiksach. Deutschlandlabor, projekt zrealizowany we współpracy z Deutsche Welle, zabiera uczestników w wirtualną podróż po całych Niemczech, a w serwisie TikTok polska influencerka Asia dzieli się swoimi sposobami na naukę języka niemieckiego. Treści kursów i formaty dostępne w internecie z humorem i dystansem rozprawiają się z popularnymi stereotypami, prezentują wielowymiarowy obraz kraju sąsiadów, a przy okazji udowadniają, że nauka niemieckiego może być dobrą zabawą.
Zabawa stereotypami
„Pod względem tematycznym, nasze projekty zawsze nawiązują do specyfiki danego kraju“, podkreśla Maximilian Weiß. „Tworzymy je z myślą o naszych polskich partnerach i przy ich współpracy“. Dział współpracy edukacyjnej , w którym pracuje, zajmuje się przede wszystkim dokształcaniem kadry nauczycielskiej. Istotnym zadaniem jest także opracowanie materiałów dydaktycznych, które powinny nawiązywać do stylu życia i zainteresowań polskich uczniów. „Przedstawiamy w nich Niemcy jako nowoczesne państwo, w którym nie wszystko kręci się wokół pracy, bratwurstów i harmonogramu sprzątania klatki schodowej“, mówi Weiß. W jego biurze wiszą kolorowe plakaty z hasłami kampanii wizerunkowej „Język Twojej Pasji“, poprzez którą w 2020 i 2021 r. Goethe-Institut wraz z grupą „pośredników kulturowych”promował naukę języka niemieckiego: Kochasz modę, marzysz o scenie, chcesz ratować planetę? „Pokazaliśmy, że w Niemczech mamy mocno rozwiniętą ekologiczną branżę beauty, duży rynek muzyczny oraz innowacyjne projekty środowiskowe o bardzo długiej tradycji“. Kampanię przeprowadziliśmy przy współpracy młodych Polek i Polaków, którzy w swoich blogach i mediach społecznościowych dzielili się własnymi doświadczeniami. Influencerka Joanna Kosidlovska odkryła na przykład niemiecką społeczność gamingową, a grając w „Counter Strike“ z przyjemnością komunikuje się z innymi graczami po niemiecku. Arbiter Karolina Bojar-Stefańska mogła sędziować mecze piłkarskiej Bundesligi, ponieważ znała język zawodników.
Nasza oferta dociera do osób w całym kraju
Podczas pandemii koronawirusa, praca polskich oddziałów Goethe-Institut zaczęła coraz mocniej opierać się na formatach cyfrowych i mediach społecznościowych, które umożliwiały zarówno nauczanie, jak i dotarcie do nowych odbiorców. O ile przed pandemią kursy językowe były prowadzone głównie w trybie stacjonarnym, teraz jest inaczej. Nauka języka niemieckiego jest łatwiej dostępna i możliwa z dowolnego miejsca, ponieważ ponad połowa kursów językowych odbywa się zdalnie. „Dla nas jest to bardzo korzystne, ponieważ możemy dotrzeć z naszą ofertą do osób w całym kraju“, mówi Maximilian Weiß. „Dużo łatwiej jest też włączyć do współpracy szkoły z regionu“. Wydarzenia takie jak szkolenia odbywają się obecnie przeważnie w formie hybrydowej. Nauczyciele, którzy wcześniej musieli dojeżdżać do Warszawy czy Krakowa, teraz po prostu dołączają do spotkań online.
„Deutsch 4.0“ – wirtualna przestrzeń edukacyjna
Wprowadzone zmiany nie oznaczają jednak całkowitej rezygnacji ze stacjonarnej nauki i wymiany doświadczeń. Poprzez kampanię cyfrową „Deutsch 4.0“, Goethe-Institut w Polsce przygotowuje grunt pod wydarzenia hybrydowe. Technologie Virtual Reality mają w przyszłości zachęcać do nauki języka poprzez zabawę: Na miejscu, w szkołach lub oddziałach Goethe-Institut, uczniowie będą korzystać z wirtualnej przestrzeni edukacyjnej, w ramach warsztatów w języku niemieckim spróbują programowania za pomocą poleceń głosowych, a dzięki aplikacji będą mieli dostęp do dodatkowych materiałów cyfrowych. Mają do tego służyć tak zwane „Merge Cubes“, holograficzne kostki, które użytkownik trzyma w ręce i które są aktywowane z poziomu aplikacji. Poprzez połączenie VR i naturalnego ruchu, kostka daje wrażenie przenikania się świata rzeczywistego i wirtualnego. Uczniowie mogą sami decydować o tym, co chcą robić dalej – uczyć się niemieckich słówek, ćwiczyć zdania warunkowe czy też może dowiedzieć się czegoś o Bramie Brandenburskiej.
„Deutsch-Plus“ – projekt łączący 280 szkół
Jak można zauważyć, proces cyfryzacji wpływa również na naukę języka niemieckiego w Polsce. Jednak, jak podkreśla Maximilian Weiß, ostatecznie i tak wszystko zależy od ludzi. „To, jaki wizerunek Niemiec będzie kreowany w szkołach, zależy w głównej mierze od dyrekcji i nauczycieli“. Od 2019 roku pomaga w tym wdrożony przez Goethe-Institut projekt „Deutsch Plus“, którego celem jest wspieranie szkół szczególnie zaangażowanych w nauczanie języka niemieckiego. Zmiany strukturalne w systemie oświaty, jakie miały miejsce w ostatnich latach, znacznie ograniczyły nauczanie języków obcych w polskich szkołach publicznych. Dodatkowo, dostępność innych języków obcych, takich jak hiszpański czy chiński, doprowadziła do zmniejszenia ilości godzin języka niemieckiego. W skali całego kraju już 280 szkół uczestniczy w projekcie „Deutsch Plus“, wspierając się wzajemnie w nauce języka. Dzięki ogólnopolskim konkursom dla uczniów, szkoleniom dla nauczycieli i promowanym wydarzeniom, projekt jest widoczny w przestrzeni publicznej. Goethe-Institut zachęca szkoły do wzajemnej wymiany doświadczeń, postrzegając swoją rolę jako „Pomoc w samopomocy“, mówi Weiß. „Mówiący po niemiecku absolwenci, którzy uczestniczyli w tym projekcie, będą sami przekazywać język dalej – . jako przyszli nauczyciele, rodzice lub pracownicy“.
