Herkese açık yayınlama, 
sanal ortamda eğitim

Üniversiteler, internetin doğumuna yardımcı olmuştu, karşılığında da internet ve dijitalleşme, 
bilgiye ulaşımda devrimsel bir değişime yol açtı: artık bir iki klikle hemen hemen her konuda bilgi edinmek mümkün. Netteki uzmanlık bilgisine elbette konuyla ilgilenen amatörler de ulaşabiliyor. Ayrıca bu dijital devrimin 
yeni bir itici güç sağlamadığı bilimsel araştırma alanı, hemen hemen yok gibi; genetik şifrenin çözülmesi, bilgisayar programları sayesinde mümkün olabildi, aynı durum iklim araştırmaları, fizik ya da kimya alanlarındaki karmaşık modeller için de geçerli. Aynı şekilde dilbilim ve edebiyat bilimlerindeki karşılaştırmalı çalışmalarda da, uzun zamandır dijital araçlardan faydalanılıyor. Sosyal bilimlerde artık yeni bir yardımcı bilim alanı var: “Dijital sosyal bilimler”. Dijitalleşme, Eskiçağ araştırmalarında bile yeni yollar açıyor: örneğin Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün, arkeolojik ve komşu disiplinlerden gelen verileri kataloglamak ve online ulaşılabilir hale getirmek üzere kurduğu, ulusal nitelikteki Araştırma Verileri Merkezi IANUS, yine dijitalleşme sayesinde mümkün oldu.

Bilginin ulaşılabilirliği ve bunun telif haklarıyla ne derece bağdaştığı, araştırılması gereken önemli bir konu. Zira “açık erişim”, köklü bir değişimi ifade ediyor; anlamı, araştırma sonuçlarının sadece elit bir araştırmacı kesim için değil, bu bilgiye ulaşmak isteyen herkes için ve mümkün olduğunca maliyetsiz bir şekilde ulaşılabilir olması. Özellikle de devlet desteğiyle gerçekleştirilmiş araştırmalar için sıkça dile getirilen bir talep. Bilginin ulaşılabilir olmasını mümkün kılan bir oluşum da, isteyen herkesin elit üniversitelerdeki ders­leri evden takip etmesini mümkün kılan MOOCs (Kitlesel Açık Çevrimiçi Dersler) platformu. Kimi online derslerdeki katılımcı sayısı, yüz bini geçiyor. Almanya’da 2013’ten beri bir MOOCs platformu olan “iversity” var. Elbette kavramak söz konusu olduğunda, eski günlerdeki gibi herkes yine tek başına.