Her yedinci patent başvurusu dışarıdan göç edenlerden geliyor

Onlar işletmelerin çarklarının dönmesini sağlıyor, yeni fikirler ortaya atıyorlar ve kendi şirketlerini kurma oranları da ortalamanın üzerinde: Göç geçmişine sahip insanlar. Önde gelen araştırma enstitülerinin çalışmaları, dış göçün Almanya’da istikrar, inovasyon ve istihdam için temel bir faktör olduğunu gösteriyor.

Göç geçmişine sahip insanlar Alman ekonomisinde ne kadar güçlü bir iz bırakıyor?

Tüm çalışanların dörtte birinden fazlası bir göç geçmişine sahip. Bu insanların oranı bazı sektörlerde iki kat fazla: Gastronomi ve gıda üretiminde çalışanların yarısından fazlası göç geçmişi olan ailelerden oluşuyor veya bizzat şirket sahipleri göç etmiş, kaynak ve birleştirme teknolojilerinde ise bu oran yaklaşık yüzde 60 düzeyinde. Bakım, lojistik ve taşımacılık sektöründe de işletmeleri göç geçmişine sahip insanlar yürütüyor; çoğu zaman da nitelikli iş gücü açığının bilhassa yüksek olduğu yerlerde.

Göç geçmişine sahip insanlar hangi mesleklerde vazgeçilmez oldu?

Federal İstatistik Kurumu’na göre (Ekim 2025) bu insanların oranı birçok darboğaz meslekte tüm iş gücü piyasasının yüzde 26’lık ortalamasının çok üzerinde: bu oran aşçılarda yüzde 54, iskele kurulumunda yüzde 48, et işlemede yüzde 46, otobüs şoförlüğü ve tramvay vatmanlığında ise yüzde 47. Yaşlı bakımında oran yüzde 33, otel hizmetlerinde yüzde 40 ve plastik işleme alanında ise yüzde 44 oranında. Onları katkısı olmasa birçok işletmede işler yürümezdi; bakımından gıda üretimine ve lojistiğe kadar.

Dış göç, araştırma ve inovasyon alanlarını nasıl etkiliyor?

Günümüzde Almanya’daki her yedinci patent başvurusu göç geçmişine sahip insanlardan geliyor; bu rakam 2000 yılında her yirmi kişiden birden de azdı. Hintli mucitlerin oranı özellikle dikkat çekiyor: Hintlilerin patent başvuruları milenyumdan itibaren on ikiye katladı ve artık tüm icatların yüzde birini oluşturuyor.

Ayrıca dış göç özellikle teknik ve doğa bilimleri mesleklerinde inovasyon gücünü artırıyor. Dikkate değer bir başka konu: Göç geçmişine sahip insanlar arasında, göç geçmişi olmayan insanlara kıyasla neredeyse iki katı daha fazla kadın patent başvurusunda bulunuyor. Yani göç sadece nitelikli iş gücü değil, araştırmada daha fazla çeşitlilik de sağlıyor.

Rakamların arkasında hangi başarı hikayeleri gizli?

İstatistiklerin arkasında, Almanya’nın gelişmesine katkı sağlayan ve fikirleriyle tüm dünyada etki yaratan insanlar bulunuyor. Dış göçün araştırma ve teknolojik gelişim üzerindeki etkisi için bilinen bir örnek Mainzli şirket BioNTech. Kurucuları Özlem Türeci ve Uğur Şahin, Covid-19’a karşı dünyanın ilk onaylanmış mRNA aşısını geliştirmişti – çeşitliliğin ve bilimsel mükemmeliyetçiliğin nasıl birlikte etki edebileceğini gösteren bir kırılma noktası. Türeci, Türk göçmen bir ailenin çocuğu olarak Almanya’da doğmuş, Şahin ise çocuk yaşlarda Türkiye’den Almanya’ya gelmiş.

Bir diğer örnek ise Berlin’deki Boreal Light firmasının kurucusu Ali Al-Hakim. Kendisi Afrika’da temiz içme suyu sağlayan bir solar sistem geliştirmiş; 18 ülkedeki 200’ün üzerindeki sistem günümüzde altı milyonun üzerinde insanın ihtiyaçlarını karşılıyor. Al-Hakim çalışması için Berlin’in “Vielfalt unternimmt“ (Çeşitlilik iş başında) ödülüne layık görüldü.

Göç geçmişine sahip insanları kendi şirketlerini kurmaya ne motive ediyor?

KW Kompetenzzentrum ve Leibniz Üniversitesi Hannover tarafından yürütülen Global Entrepreneurship Monitor (GEM) 2023 uyarınca geçtiğimiz üç yıl içinde göç geçmişine sahip her beş kişiden biri bir şirket kurmuş veya bununla ilgili adımlar atmış – bu, göç geçmişine sahip olmayan insanlara kıyasla iki katından daha fazla insan demek. 

Birçok insan bağımsızlık, ekonomik güvence veya sosyal anlamda yükselme fırsatı arıyor. Diğerleri ise girişimciliğin bir gelenek oluşturduğu ailedeki örnekleri takip ediyor. Fakat GEM-Monitor uyarınca birçoğu bir dezavantajla başlıyor: Göç geçmişi olan ve dışarıdan göç etmiş insanların örneğin bankalar, yatırımcılar veya mentörler gibi sermaye, danışmanlık veya iş ortakları konularında bağlantıları yok. 

Bu gelecek için ne anlam taşıyor?

Almanya giderek artan bir şekilde kalifiye dış göçe oynuyor. Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası reformu (Kasım 2023) sonrasında istihdam amacıyla yaklaşık 200.000 vize dağıtıldı – bu yüzde onun üzerinde bir artı anlamına geliyor. Özellikle uluslararası üniversite öğrencilerinin, çırakların yanı sıra kabul süreçlerinin de sayısı çok artmış. Geçtiğimiz yıllardaki istihdam artışı büyük oranda, özellikle üçüncü ülkelerden kaynaklı dış göçe dayanıyor.
Böylece dış göç çoktandır nitelikli iş gücü açığına bir cevaptan fazlası. Bu bir büyüme motoru ve Almanya’da inovasyon, istihdam ve girişimcilik alanındaki dönüşümün temel bir lokomotifi.