Co siódme zgłoszenie patentowe pochodzi od imigrantów

Prowadzą z powodzeniem działalność gospodarczą, wprowadzają nowe koncepcje do badań i często zakładają własne firmy: to charakterystyka ludzi z historią imigracyjną. Badania wiodących instytutów naukowych pokazują, że imigracja stała się centralnym czynnikiem stabilności, innowacyjności i zatrudnienia w Niemczech.

W jakim stopniu osoby z historią imigracyjną wpływają na niemiecką gospodarkę?

Ponad jedna czwarta wszystkich zatrudnionych w Niemczech ma historię imigracyjną. W niektórych branżach ta liczba jest dwa razy wyższa: w gastronomii i produkcji żywności ponad połowa zatrudnionych pochodzi z rodzin imigrantów lub sama ma historię imigracyjną, w technice spawania i technice połączeń jest to około 60 procent. Także w dziedzinach pielęgnacji, logistyki i transportu ludzie z imigracyjną przeszłością zapełniają luki w obiegu gospodarczym – często tam, gdzie deficyt fachowców jest szczególnie duży.

W jakich zawodach nieocenione są osoby z historią imigracyjną?

Według Federalnego Urzędu Statystycznego (październik 2025) ich odsetek w licznych zawodach z deficytami wynosi średnio 26 procent w kontekście całego rynku pracy: 54 procent przypada na kucharzy, 48 procent na montaży rusztowań, 46 procent na obróbkę mięsa, 47 procent na kierujących autobusami i tramwajami. W pielęgnacji nad osobami starszymi odsetek ten wynosi 33 procent, w usługach hotelowych 40 procent, a w przetwórstwie tworzyw sztucznych 44 procent. Bez ich wkładu w wielu segmentach gospodarka przeżywałaby regres – od pielęgnacji, przez produkcję żywności, po logistykę.

Jak imigracja wpływa na badania i innowacje?

Dzisiajco siódme zgłoszenie patentowe w Niemczech pochodzi od osób z historią imigracyjną – w roku 2000 było to mniej niż co dwudzieste zgłoszenie. Szczególnie zwraca uwagę odsetek wynalazców z Indii: liczba ich zgłoszeń patentowych od przełomu wieków zwiększyła się dwanaście razy i składa się obecnie na ponad jeden procent wszystkich wynalazków.

Imigracja zwiększa oprócz tego innowacyjność, zwłaszcza w zawodach technicznych i w zakresie badań przyrodniczych. Interesujące jest także to, że wśród osób z przeszłością imigracyjną niemal dwa razy więcej kobiet zgłasza patenty, niż wśród ludzi bez historii imigracyjnej. Migracja zapewnia zatem nie tylko fachowców, ale też większe zróżnicowanie badań.

Jakie historie sukcesu kryją się za tymi liczbami?

Za statystykami stoją ludzie, którzy uczestniczą w kształtowaniu obrazu współczesnych Niemiec – i swoimi koncepcjami rozwijają świat. Znanym przykładem wpływu imigracji na badania i rozwój technologiczny jest przedsiębiorstwo BioNTech z Moguncji. Założyciele Özlem Türeci i Uğur Şahin opracowali pierwszą dopuszczoną do użycia na świecie szczepionkę mRNA przeciwko Covid-19 – to przełom, który pokazuje, jak różnorodność i kompetencja naukowa mogą iść w parze. Türeci urodził się w Niemczech jako dziecko tureckich imigrantów, Şahin przybył jako dziecko do Niemiec z Turcji.

Innym przykładem jest Ali Al-Hakim, założyciel berlińskiej firmy Boreal Light. Opracował on instalację solarną, która dostarcza w Afryce czystą wodę pitną – ponad 200 systemów w 18 krajach zaopatruje dzisiaj ponad sześć milionów ludzi. Za swoją pracę Al-Hakim został wyróżniony berlińską nagrodą „Vielfalt unternimmt”.

Co motywuje ludzi z historią imigracyjną do zakładania własnych firm?

Według Global Entrepreneurship Monitor (GEM) 2023, badania prowadzonego przez RKW Kompetenzzentrum i Uniwersytet Hanowerski, w minionych trzech latach co piąta osoba z historią imigracyjną założyła firmę lub podjęła kroki w tym kierunku – to ponad dwa razy więcej niż wśród osób bez historii imigracyjnej. 

Wielu szuka niezależności, stabilizacji finansowej lub szansy na rozwój społeczny. Inni realizują rodzinne wzorce, w których zakorzeniona była przedsiębiorczość. Równocześnie według GEM-Monitor ich start nie jest łatwy: osoby z historią imigracyjną i migranci często nie mają kontaktów, przez które mogliby uzyskać kapitał, doradztwo lub partnera handlowego: przykładowo z bankami, inwestorami lub mentorami. 

Co to oznacza na przyszłość?

Niemcy stawiają w coraz większym stopniu na wykwalifikowanych imigrantów. Od reformy ustawy o migracji fachowców (listopad 2023) wydano około 200 000 wiz w celach zarobkowych – to zwiększenie o ponad dziesięć procent. Szczególnie zwiększyła się liczba międzynarodowych studentów, stażystów i procedur uznawania kwalifikacji. Przyrost zatrudnienia z minionych lat wynika w dużej mierze z imigracji – przede wszystkim z krajów trzeciego świata.
Imigracja jest czymś więcej niż tylko odpowiedzią na deficyt fachowców. Jest siłą napędową i centralnym bodźcem innowacji, zatrudnienia i przemian gospodarczych w Niemczech.