“YZ sanal fikir alışverişi ortağına dönüşüyor”
Muhabirlik ChatGPT ve benzerlerinden nasıl faydalanabilir? DW inovasyon yöneticisi Marie Kilg yapay zekanın yarattığı fırsatları ve riskleri açıklıyor.
ChatGPT’nin tüm dünyada yapay zekanın gücünü ortaya koymasından bu yana Almanya’da da YZ modellerinin muhabirlik alanında kullanımı hakkında yoğun tartışmalar yaşanıyor. Marie Kilg Deutsche Welle (DW) muhabiri ve inovasyon yöneticisi. Teknolojinin neler yapıp yapamadığını, hangi tehlikelere gebe olduğunu ve uzun vadede muhabirliğe zarar verip vermeyeceğini açıklıyor.
Bayan Kilg, gündelik muhabirlik işlerinde YZ halihazırda nerede kullanılıyor?
İlk etapta şunu söylemek lazım: “Tek bir YZ” söz konusu değil. Otomatikleştirilmiş muhabirlik uzun süredir var zaten, örneğin borsa ve spor haberciliği alanında. Şimdilerde ChatGPT ile gündeme gelen üretici YZ araçları daha fazlasını yapabiliyor, örneğin metin derlemek, makale yazmak ve resim üretmek. Alman günlük gazetesi taz’da şu anda bir ekip ile birlikte oluşturduğum kurgusal bir YZ kişisine ait üretimsel metinlerin yer aldığı aylık bir köşe yazısı mevcut. Pek de sıradan olmayan bir başka örnek: Bavyera Radyo Televizyonu’nun (Bayerischer Rundfunk) ‘Münchner Runde’ programında robot Pepper ChatGPT programının yardımıyla stüdyo konuklarıyla tartıştı.
YZ kullanımı sayesinde redaktörler hangi avantajları elde ediyor?
YZ bir yandan çok da ilham verici olmayan veya vaktimizden çalan işleri üzerimizden alıyor. Mesela röportaj dosyalarının yazıya dökülmesinde bize yardımı dokunuyor. Elle transkripsiyon ortadan kalkıyor. Bu sayede araştırmaya daha çok vakit ayırabiliyoruz. Öte yandan ChatGPT bir referans metne dayanarak belgeleri ve metinleri oluşturmamıza yardım edebiliyor. Bu bizi hızlandırmakla kalmıyor, bazı kişilere tıkandıkları noktada bunu aşmalarında yardımcı oluyor, çünkü zaten ortaya bir metin çıkıyor ve tek yapılması gereken bireysel değişiklikler. Bu YZ’yi bir nevi fikir alışverişi ortağı yapıyor.
YZ yazılımı gerçek ve kurgu ayrımı yapamıyor. Bu hangi tehlikeleri barındırıyor?
Muhabirlik standartlarınızı koruduğunuzda YZ bir Google aramasından veya Wikipedia araştırmasından daha tehlikeli değil. İnsanlar teknolojiyi kullanırken tam olarak neyle çalıştıklarını anlamıyorsa ve sınırları algılayamıyorsa işte tehlike tam da bu noktada başlıyor. Tabii ki YZ kötü niyetli de kullanılabilir. Anahtar kelime: Sahte haberler. Bunlara karşı donanmalıyız.
Peki YZ hata yaptığında kim sorumlu tutulur?
Gelişmeler o kadar hızlı ki işin hukuki boyutu ağır aksak geriden geliyor. YZ etiğinde ve medyalarda insanın sorumluluğu devretmemesi gerektiği konusunda büyük ölçüde fikir birliği mevcut. Örneğin haber ajansı dpa (Alman Basın Ajansı) geçenlerde YZ ile çalışma konusunda yönergeleri yayınladı ve buna göre YZ’nin sadece “insan denetimi altında” kullanılması öngörülüyor.
YZ uzun vadede muhabirlerin işini elinden alacak mı?
İşler sürekli değişiyor, muhabirlikte de bu böyle. Birkaç yıl öncesine kadar bir Tiktok-Creator muhabirlik mesleği olabileceğini kim düşünebilirdi ki? Fakat YZ muhabirlerin çalışma biçimlerini çok daha güçlü bir şekilde değiştirecek. Ama iyi haber şu: Temel muhabirlik modeli aynen kalacak. Karmaşık bağlamları başka insanların anlayabileceği ve buna dayanarak toplumu etkin bir biçimde şekillendirebilmek adına bir fikir ortaya koyabilecek şekilde derlemek için hâlâ bu işe vakit harcayan insanlara ihtiyaç var.
