Bir Nisan şakası ve kökenleri

1 Nisan günü başkalarına güven duygusunun pek de isabetli olmadığı bir gün. Takvimler bu günü gösterdiğinde insanların çevrelerindekileri tuhaf talepler ya da absürd haberlerle kandırması geleneği bugün de sürüyor. Geleneğin bir diğer parçası da bol bol kahkahaya yol açmak. Bir Nisan şakasının Almanya’daki bir diğer adı da “birini Nisan’a yollamak” biçimindeki deyim. Bu deyim ilk olarak 1618 yılında Bavyera’da kaynaklara geçmiş. Bir Nisan şakası deyimiyse 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış. Geleneğin kaynaklarına ilişkin çeşitli açıklamalar mevcut. Antik dönemde dahi halk arasında 1 Nisanın da aralarında bulunduğu uğursuz günlere inanılıyordu. Kimi kaynaklarsa 1530 yılında Augsburg’da imparatorluk oturumuna gönderme yapılıyor. Bu oturum dolayısıyla aynı yılın 1 Nisanında pek çok spekülatör ciddi maddi kayba uğramış ve bu yüzden alay konusu olmuştu. Bu günse halk arasında “enayiler bayramı” ilan edilmişti.

Sahte Schubert Missa’sı

Kaynağı ne olursa olsun Bir Nisan şakası geleneksel olarak medyada da geniş yer buluyor. Dünyada bir gazetede yayımlanan ilk Bir Nisan şakası 1 Nisan 1774 tarihinde basılmıştı. Konusu nasıl renkli tavuklar üretilebileceğine ilişkin püf noktalarıydı. Medyadaki en iddialı Bir Nisan şakasıysa Köln’deki WDR televizyonuna ait: Bu kanal “bugüne dek bilinmeyen ve son derece maceralı bir sürecin ardından keşfedilen Schubert’n Do Majör Missa’sının dünya çapındaki prömiyeri”ni yayınlamıştı. Dinleyiciler büyülenmişti. Bu sözde sansasyonel olay aslında müzisyenler arasındaki bir iddialaşmaya dayanıyordu. WDR kısa süre sonra aslında söz konusu olan eserin dinleyicilerde Klasik-Romantik tarzda bir şaheser dinledikleri izlenimini uyandıracak bir besteler derlenmesi olduğunu açıkladı. Franz Schubert’inse meseleyle uzaktan yakından alakası yoktu: Nisan Biir!

© www.deutschland.de