Wspólna pomoc dla dzieci z chorobą nowotworową w Polsce i Niemczech

Jeden spacer, odbyty w przerwie podczas konferencji, spowodował, że życie chorych na nowotwór dzieci mieszkających w polsko-niemieckim regionie przygranicznym całkowicie się zmieniło. Profesor Holger Lode z Kliniki Uniwersyteckiej w Greifswaldzie i profesor Tomasz Urasiński z Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie właściwie chcieli tylko rozprostować nogi. Ci dwaj specjaliści w dziedzinie leczenia dzieci z chorobami nowotworowymi znali się już wcześniej, ponieważ od 2000 r. spotykali się cztery razy w roku w ramach organizowanych w regionie przygranicznym spotkań dla lekarzy specjalistów. Podczas spaceru obaj profesorowie rozmawiali o wizji lepszego świata dla swoich młodych pacjentów, wizji uwzględniającej konkretną i częstą wymianę personelu medycznego, wspólne szkolenia i zajęcia związane z doskonaleniem zawodowym, a także kompleksowe wsparcie dla rodziców. 

W leczeniu nowotworów u dzieci wymiana doświadczeń ma bardzo istotne znaczenie. „Nowotwory u dzieci występują bardzo rzadko. Prawdopodobieństwo, że dziecko zachoruje na nowotwór złośliwy w ciągu pierwszych 18 lat życia wynosi 0,3%. Niemniej jednak, po wypadkach, to rak jest najczęstszą chorobą śmiertelną i drugą najczęstszą przyczyną zgonów u dzieci” – wyjaśnia profesor Lode. „Złożoność zagadnienia wynika z rzadkości występowania ponad 100 różnych form chorób nowotworowych u dzieci. Nowotwór dziecięcy różni się całkowicie od raka występującego u osób dorosłych”. Lode i Urasiński są zgodni co do tego, że ściślejsza współpraca oznacza wymierne korzyści związane z diagnozowaniem i leczeniem dzieci z chorobami nowotworowymi. „Optymalna opieka nad dziećmi wymaga ścisłej współpracy krajowej i międzynarodowej” – podkreśla Lode. W ten sposób na spacerze podczas konferencji powstała idea realizacji transgranicznego projektu Temicare. 

Lode i Urasiński przekuli swoje pomysły w czyny. Wspólnie przygotowali wniosek o dofinansowanie, a w 2019 r. otrzymali środki z Unii Europejskiej, aby jako kierownicy projektu uruchomić Temicare, „Telemedycznie zintegrowane polsko-niemieckie centrum onkologii i hematologii dziecięcej w Euroregionie Pomeranii”. Od tego czasu współpraca jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Nadrzędnym celem Temicare jest poprawa leczenia nowotworów złośliwych i chorób krwi u dzieci i młodzieży z regionu po obu stronach granicy polsko-niemieckiej. Technologie i wiedza wszystkich uczestników projektu są wykorzystywane do diagnostyki, leczenia i szkoleń. Cyfrowe, telemedyczne podejście umożliwia częste spotkania i szybką wymianę. Temicare to oparte na telemedycynie, transgraniczne centrum onkologii dziecięcej. „Dzięki naszej współpracy obecnie szansa na wyleczenie dziecka cierpiącego na chorobę nowotworową wynosi 80 procent.” – stwierdza Lode.

Temicare działa zasadniczo na trzech płaszczyznach. Raz w tygodniu lekarze ze szpitali uniwersyteckich w Greifswaldzie, Szczecinie (dwie placówki) i Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński w Krakowie omawiają diagnozy i opcje leczenia, a w razie potrzeby konsultują się również z rodzicami. „Ta współpraca to doskonała okazja do wymiany doświadczeń i do zobaczenia, czasami różnych podejść do danego tematu” - mówi dr Aleksandra Wieczorek z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Możliwość omawiania trudnych przypadków ze specjalistami takimi jak profesor Lode jest dla nas bardzo pomocna. Przez lata cotygodniowych spotkań i licznych wzajemnych odwiedzin członkowie zespołów partnerskich mocno się ze sobą zżyli. 

Temicare to nie tylko pomoc w leczeniu, lecz także wsparcie dla rodziców młodych pacjentów. „W dramatycznej sytuacji, w jakiej się znaleźli jest dla nich bardzo ważnym usłyszeć niezależną opinię Partnera o niekwestionowanym autorytecie medycznym” - mówi profesor Urasiński. Dzięki wspólnej technologii telekonsultacje z rodzicami są szybkie i proste. Docenia to również dr Wieczorek: „Świadomość możliwości uzyskania kolejnej porady zwiększa poczucie bezpieczeństwa u rodziców”. Każdy indywidualny przypadek jest weryfikowany w oparciu o wiedzę pochodzącą z czterech specjalistycznych klinik.

Projekt umożliwia transgraniczne szkolenia lekarzy, studentów i personelu pielęgniarskiego. Jest to możliwe dzięki hybrydowemu systemowi online, w który zaangażowani są wszyscy partnerzy. Profesor Urasiński komentuje: „To, co po ponad trzech latach prowadzenia projektu wciąż mnie przyjemnie zaskakuje i cieszy to spontaniczna reakcja studentów. Zatrzymują mnie na korytarzu pytając: Panie Profesorze, kiedy będą następne zajęcia z „Telemedycyny”? Tym programem „trafiliśmy w dziesiątkę”!

Mówiąc o "trafieniu w dziesiątkę": UE zatwierdziła rozszerzenie projektu. Szpital Uniwersytecki w Gdańsku i Uckermark-Klinik Schwedt dołączyły jako nowi partnerzy.  Działania będą skupiały się zarówno na wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości (VR) w nauce zawodu i szkoleniach, jak i na kontakcie i rozmowach z pacjentami i ich bliskimi. Profesor Urasiński ma nadzieję, że będzie to ważny krok w leczeniu dzieci: „VR i IT podniesie jeszcze wyżej poziom kształcenia przed- i podyplomowego, a jednocześnie da nam narzędzia do jeszcze lepszego tłumaczenia Rodzicom istoty choroby ich dziecka.”