“Girmek yasak” yerine toplamak serbest

Ren Nehri kenarındaki Andernach’ta yürüyüş yapmak isteyen herkes özel bir şeyle karşılaşır: Şehir duvarları, kale hendekleri ve döner kavşaklar arasında bakımı kolay süs bitkileri değil domates, fasulye, pazı ve baharat bitkileri yetişiyor. Projenin fikir babası ve Bonn Üniversitesi’nde doçent olan Lutz Kosack “Yenilebilir şehir” konseptini “Kamusal alanlarda ’Girmek yasaktır’ yerine artık “Toplamak serbesttir’ yazıyor” şeklinde açıklıyor. 

2010’dan bu yana Andernach yeşil alanlarını adım adım yenilebilir bahçelere dönüştürüyor. Başlangıcı şehir merkezinin ortasında biyoçeşitliliğin önemini göstermeyi amaçlayan 101 tür domates projesi yaptı. O günden beri her yıl farklı bir ürüne odaklanılıyor: Fasulye, soğan, lahana ya da çilek. Bugün eski duvarlara incirler, ayvalar ya da hurmalar tırmanıyor, yüksek sebze tarhlarında baharatlı bitkiler yetişiyor ve başıboş otlayan koyunlar şehir silüetinin bir parçası. 

Herkes için ortak bir bahçe 

Fikir basit: Kamusal alanlar sadece iyi görünmekle kalmamalı, aynı zamanda güzel kokmalı, lezzetli olmalı ve insanları bir araya getirmeli. Ve bu işe yarıyor. Başlangıçta şüpheyle yaklaşılan bu fikir – sebzeler hemen yağmalanıp parçalanmaz mı? – yerini hemen coşkuya bıraktı. Bir hasat sistemi oluşturuldu, tarifler değiş tokuş edildi, komşular sohbet etmeye başladı. 

Şehir, birlikte yaşamayı kolaylaştırmak için sebze tarhları için bir lamba sistemi bile geliştirdi: Kırmızı kartlar ham sebzeleri, yeşiller ise mükemmel hasat zamanını gösteriyor. Bu sayede çocuklar ve yetişkinler eğlenceli bir şekilde meyvelerin gerçekten ne zaman olgunlaştığını öğreniyor. 

Sürdürülebilir ve sosyal 

“Yenilebilir şehir” sadece ekolojik değil, aynı zamanda sosyal bir proje. Pek çok alana uzun süreli işsizler ve göçmenler için bir istihdam topluluğu olan Perspektive GmbH tarafından bakılıyor. Proje okul bahçeleri, şehir içindeki seyyar yüksek sebze tarhları ve şehir kıyısında 14 hektar büyüklüğünde bir permakültür tesisiyle tamamlanıyor. Burada sadece sebze yetişmiyor, aynı zamanda Coburg tilki koyunu da eyer domuzu gibi nadir hayvan türleri de bu tesiste yetiştiriliyor. 

Diğer şehirler için rol model 

Bu proje ilham alan diğer belediyelerden gelen pek çok ziyaretçi grubunu kendine çekiyor. Çünkü Andernach, domates bitkileri ve lavanta çalıları arasında kentsel alanların ekolojik, sosyal ve ekonomik bakımdan nasıl tasarlanabileceğini gösteriyor.