Mahir, Direşken, Uyumlu

Uzun yıllar boyunca Avrupa’nın entegrasyonuna önemli katkılarda bulunmuş olmalarına rağmen sadece küçük bir uzman kamuoyunun tanıdığı kişiler vardır. 2006’dan bu yana Avrupa Birliği için çalışan ve 2016’dan beri Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi’ni (EAD) yöneten Diplomat Helga Schmid de işte bunlardan biridir. Günümüzde yaklaşık 4.500 eleman çalıştıran bu makamın kuruluşunda onun önemli bir payı oldu ve bu suretle AB ülkelerinin ortak dış politikası ve güvenlik politikası için o çok şey yaptı.  

60 yaşındaki diplomat, muhtemelen ileride kamuoyu önüne daha fazla çıkacak ve adı haberlerde daha sık duyulacak. Çünkü Helga Schmid, AGİT üyesi 57 ülkenin dışişleri bakanının Aralık 2020 başlarında aldığı kararla Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı’nın (AGİT), yeni genel sekreteri. 1980’li yılların sonunda Dışişleri Bakanlığı bünyesinde göreve başlayan Bavyeralı diplomat kadın, böylelikle diplomatik kariyerinin şimdiki zirvesine ulaşmış oluyor.

AGİT, 1970’li yıllara ait yumuşama politikasının bir çocuğudur; bütün Avrupa ülkeleri, Türkiye, Moğolistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan tüm ülkeler, ABD ve Kanada bu kuruluşa dahiller. İstikrar, barış ve demokrasinin güvence altına alınması en önemli hedefleri. Kuruluş, silahlı çatışmalarda gözlemcilik misyonları da yürütüyor; Rusya tarafından desteklenen ayrılıkçı güçlerle Ukrayna ordusunun karşı karşıya olduğu doğu Ukrayna ve 2020 yılı sonlarında tarihin ilk gerçek SİHA’lar savaşında Azerbaycan’ın Ermenistan’a büyük kayıplar verdirttiği Dağlık Karabağ, buna örnek gösterilebilir.   

İlk etapta üç yıllığına seçilmiş bir genel sekreter sıfatıyla Alman diplomatı, teşkilatın yapılanmasını daha geliştirecek ve dönem başkanının -şu anda Arnavutluk Başbakanı Edi Rama- temsilcisi sıfatıyla üye ülkeler arasındaki siyasal diyalog süreçlerini başlatacak. Schmid, Avrupa’daki gerginlik ve anlaşmazlıkları, bunlar yayılmadan, vakitlice keşfetmek için çok sayıdaki bağlantısını kullanacak.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın görüşüne göre 2020 yılı ortalarında  eski yönetimin yeniden seçilmesine karşı bazı üye ülkelerin blokaj uygulamaları nedeniyle krizde bulunan AGİT’e yeniden hareket becerisi kazandırmaya Schmid’den daha uygun kimse yok. Schmid’i “önemli olduğu kadar zor bir görev”in beklediğini söyleyen Maas, “Ona olan güvenim çok büyük” dedi.

Maas, bu değerlendirmesiyle Dışişleri Bakanlığı’nda yalnız değil; Almanya’nın ilk yeşil Dışişleri Bakanı Joschka Fischer (görev yılları 1998 - 2005) çok daha önceden, kendine ofis müdiresi yaptığı Schmid’in yeteneklerini alenen övmüştü.   Roman Dilleri ve İngiliz Filolojisi mezunu olan Schmid, daha önce de Fischer’in selefi Klaus Kinkel’in Bakanlık Ofisi’nde çalışmıştı.  

“Yeşiller” partisinin somut söylem üslubuyla meşhur siyasetçisi Joschka Fischer, elemanı Schmid’i arada bir „benekli sansar“ olarak tanımlardı. Sansarların bu en büyük türü, olağanüstü karmaşık bir sosyal sisteme sahip ve aşırı mahir, son derece direşken avcılar olarak nitelendiriliyor. 

Meslektaşları da Schmid’in yıldırım hızında kavrama yeteneği, azimli üslubu, ağ oluşturma yeteneği ve hepsinden önce de nezaketiyle diyalog muhataplarını kendi safına çekme becerisini takdir ediyorlar. „Kadınlar daha iyi müzakerecilerdir” diyor Schmid.

İran’la Nükleer Anlaşma Müzakerelerine Katıldı

Diplomat Schmid, işinde şüphesiz çetin biri olarak nitelendiriliyor; bu özelliği  onun AB temsilcisi olarak katıldığı, İran’la yapılan ve uzun yıllar süren çekişmelerin ardından 2015’te anlaşmanın yapılmasına varan nükleer anlaşma müzakerelerinde işine yaradı. Bugün de hâlâ, Dışişleri Bakanlığında Schmid, nükleer anlaşmanın karmaşık ayrıntılarını herkesten daha iyi bilen kişi olarak biliniyor. 100 sayfalık anlaşmanın metnini Schmid, İran’ın başmüzakerecisi ve daha sonraki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile adım adım müzakere etmişti. 

Çabaları ve başarılarından ötürü kendisine zamanın Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Kasım 2015’te Brüksel’de Almanya Liyakat Nişanı vermişti.  Daha sonra cumhurbaşkanı olan Steinmeier, o zamanlar bu AB yöneticisini, on iki yıl boyunca “elinde bir diplomatik matkapla” müzakerelerde ulaşılan büyük başarıya katkıda bulunduğunu söyleyerek övmüştü. 

Biden’ın ABD Devlet Başkanı seçilmesinin ardından AB ülkeleri, İran’la yapılan, Biden’dan önceki başkan Donald Trump’ın feshettiği ve hedefli yaptırımlarla başarısızlığa uğratmak istediği nükleer anlaşmayı kurtarabilmeyi umut ediyorlar.

Gerçi Schmid’in AGİT şefi sıfatıyla yeterince işi olacak, ama nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasında onun deneyimlerinden muhtemelen yararlanılacaktır. Gerektiğinde, anlaşmanın tüm ayrıntılarını yakından bilen bu meslektaştan telefonla akıl alınacağı, diplomat çevresinde konuşuluyor. Schmid ileride AGİT’in merkezinde ve böylelikle yıllarca İran temsilcileriyle müzakere ettiği yer olan Viyana’da çalışacak.   

© www.deutschland.de