Dawny region węglowy odkrywany na nowo
Zdominowane przez górnictwo węglowe Zagłębie Ruhry było niegdyś sercem niemieckiego przemysłu. Przekonaj się, jak zmienił się ten region.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat niewiele regionów zmieniło się tak bardzo, jak Zagłębie Ruhry na zachodzie Niemiec: od zagłębia węgla i stali po obszar metropolitalny, który będzie wpływać na gospodarkę jutra. Nowe Zagłębie Ruhry uznawane jest za wzorcowy przykład transformacji regionów przemysłowych.
Gdzie leży Zagłębie Ruhry?
Zagłębie Rury leży w zachodniej części Niemiec, w większości w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia. W ponad 50 miastach regionu żyje dzisiaj przeszło pięć milionów osób, a „miasto miast“ zalicza się przez to do największych metropolii Europy. Największymi miastami regionu są Dortmund, Essen i Duisburg liczące ponad 400 000 mieszkańców. Region rozciąga się na powierzchni 4500 kilometrów kwadratowych wokół rzeki Ruhry, której zawdzięcza on swoją nazwę.
Dlaczego Zagłębie Ruhry było wcześniej uznawane za centrum przemysłu ciężkiego?
Zagłębie Ruhry od 19. wieku odnosiło pasmo imponujących sukcesów. Dzięki naturalnym złożom węgla i rudy żelaza, region przez dziesięciolecia był głównym czynnikiem rozkwitu przemysłowego Niemiec, a liczne przedsiębiorstwa z branży węgla i stali zapewniały miejsca pracy i dobrobyt. Położenie geograficzne w sercu Europy i dobrze rozwinięty system transportu z rzekami, kanałami i infrastrukturą kolejową ułatwiały handel i transport surowców i produktów.
Co koniec przemysłu węglowego oznaczał dla Zagłębia Ruhry?
Przemysł węglowy przechodził poważny kryzys już od końca lat pięćdziesiątych: stopniowo zamykano kolejne kopalnie. Ostateczne pożegnanie z wydobyciem węgla jest dziś także wynikiem procesu transformacji Niemiec w neutralny klimatycznie kraj uprzemysłowiony. Pod koniec 2018 roku zamknięto ostatnią z setek kopalni węgla kamiennego. „Tutaj kończy się pewien rozdział niemieckiej historii“, mówił wówczas prezydent Niemiec, Frank-Walter Steinmeier. W ramach transformacji energetycznej Niemcy zamierzają wkrótce całkowicie zrezygnować z wydobycia węgla, a więc także węgla brunatnego, przechodząc całkowicie na odnawialne źródła energii. W związku z rozpoczętą już przed kilkudziesięcioma laty transformacją, Zagłębie Ruhry musiało odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
Czym dziś wyróżnia się Zagłębie Ruhry?
Zagłębie Ruhry jest też zagłębiem szkolnictwa wyższego: W tym niezbyt dużym pod względem powierzchni regionie znajdują się 22 uczelnie, co daje ich największe zagęszczenie w kraju. Bliska współpraca gospodarki i nauki tworzy także dobre warunki do aktywnego rozwoju przedsiębiorczości.
Ważną gałęzią gospodarki jest gospodarka kreatywna. Miasta takie jak Essen, Dortmund i Bochum stanowią ważne ośrodki sztuki, kultury i kreatywności. Szczególnie znanym przykładem jest kompleks Zollverein w Essen, dawna kopalnia węgla kamiennego. Powstała ona w 1847 roku i stała się jedną z największych i najnowocześniejszych kopalni węgla kamiennego w Europie. Architektura i cały kompleks przemysłowy Zollverein uznawane są za wyróżniające się przykłady stylu Bauhaus i architektury przemysłowej XX wieku. W roku 2001 kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein został wpisany przez UNESCO na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i jest dziś kompleksem kulturalno-przemysłowym, w którym mieszczą się muzea, wystawy, restauracje i odbywają się rozmaite wydarzenia.
Czy w Zagłębiu Ruhry jest dużo zieleni?
Każdy, kto odwiedza ten niegdyś usiany dymiącymi kominami region jest zaskoczony tym, jak zielony jest on dzisiaj. Badanie renomowanego instytutu Wuppertal Institut, przeprowadzone w 2021 roku na zlecenie Regionalnego Związku Zagłębia Ruhry wykazało, że region może być wzorem na skalę światową. Manfred Fischedick, dyrektor ds. naukowych Instytutu, opisuje ten cel następująco: „Jeżeli taka metropolia jak Zagłębie Ruhry ambitnie i konsekwentnie realizuje założenia procesu transformacji, może stać się przykładem dla wielu przemysłowych obszarów metropolitalnych na całym świecie – z neutralnym klimatycznie przemysłem stalowym, zrenaturyzowanymi wodami i silną gospodarką ekologiczną".
