Przejdź do głównej zawartości

Niemieckie kraje związkowe

Czy to regiony gospodarcze, ośrodki naukowe, obszary przyrodnicze czy sceny kulturalne - tutaj możesz śledzić.

26.06.2024
Schwerin
Schwerin © a_medvedkov - stock.adobe.com

Od czasu zjednoczenia w 1990 r. Republika Federalna Niemiec posiada 16 zamiast dotychczasowych 11 krajów związkowych, przy czym do pięciu „nowych krajów związkowych” należą Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia, Saksonia-Anhalt i Turyngia. W celu utworzenia ich według modelu historycznego okręgi w NRD zostały połączone. W NRD nie istniał podział na kraje związkowe.

Nazwy takie jak Wolne Państwo w przypadku Bawarii, Saksonii czy Turyngii lub Wolne i Hanzeatyckie Miasto w przypadku Hamburga czy Wolne Miasto Hanzeatyckie w przypadku Bremy mają podłoże historyczne i nie mają żadnego znaczenia prawnego w państwie związkowym.

W wyniku przyłączenia byłej NRD do RFN terytorium Republiki Federalnej Niemiec zwiększyło się o 43 procent z 249 000 kilometrów kwadratowych do 357 000 kilometrów kwadratowych, a liczba ludności wzrosła o 26 procent z około 62 milionów do 78,2 milionów. Dziś Republika Federalna Niemiec ma 82,7 mln mieszkanek i mieszkańców.

Badenia-Wirtembergia

Baden-Württemberg

Przywiązanie do ojczyzny i kosmopolityzm: „Ländle”, jak mieszkańcy Badenii-Wirtembergii nazywają swój kraj związkowy, jest trzecim co do wielkości krajem w Republice Federalnej Niemiec i wiodącym krajem pod względem eksportu w Niemczech. Atrakcyjne obszary przyrodnicze, takie jak Czarnolas (Schwarzwald) czy Jura Szwabska (Schwäbische Alb) oraz stare miasta kultury, takie jak Heidelberg, przyciągają co roku więcej turystów niż Badenia-Wirtembergia posiada mieszkańców.

Daty i fakty
Populacja: 11,28 mln
Stolica kraju związkowego: Stuttgart
Powierzchnia: 35 751 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 615 071 (3. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 54 339 (5. miejsce)
Wyjątkowe: oprócz wielu znanych na całym świecie firm w „Ländle” znajduje się 390 „ukrytych” mistrzów rynku światowego (Hidden Champion). 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 6
Pierwsze miejsce w rankingu: wydatki na badania naukowe – to ponad pięć procent PKB.
Szczególny fakt: kraj ten ma najwięcej godzin słonecznych w roku spośród wszystkich krajów związkowych.

www.baden-wuerttemberg.de

Bawaria

Bavaria

Weseli i spokojni, czasem trochę uparci: Bawarczycy chętnie odwołują się do swoich tradycji. W największym pod względem powierzchni kraju związkowym tradycyjna sukienka „dirndl” i skórzane spodnie są akceptowane przez społeczeństwo, zwłaszcza - ale nie tylko - na największym na świecie festynie ludowym „Oktoberfest” w stolicy kraju związkowego Monachium. Południowo-wschodnia część Niemiec błyszczy w takich branżach jak przemysł samochodowy, maszynowy i elektrotechniczny.

Daty i fakty
Populacja: 13,7 mln
Stolica kraju związkowego: Monachium
Powierzchnia: 70 552 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 768 469 (2. miejsce): 
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 57 343 (2. miejsce)
Wyjątkowe: siedziba Bayernu Monachium - najlepszego niemieckiego klubu piłkarskiego
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 6
Pierwsze miejsce w rankingu: najniższa stopa bezrobocia - 4,1 procent
Szczególny fakt: Bawarczycy cenią sobie białą kiełbasę (Weißwurst) i pszeniczne białe piwo (Weißbier).

www.bayern.de

Berlin

Berlin

Kreatywny, szybki, kosmopolityczny: od upadku muru berlińskiego jest jednym z najbardziej ekscytujących, tętniących życiem miast w Europie. 3,7-milionowa metropolia, która jest zarówno stolicą Republiki Federalnej, jak i niemieckim krajem związkowym, pulsuje jakby w przyspieszonym tempie. Każdego dnia w Berlinie odbywa się ponad tysiąc imprez, niezależnie od tego, czy jest to Opera Państwowa, wernisaż na podwórku czy wielokulturowy festiwal.

Daty i fakty
Populacja: 3,75 mln
Stolica kraju związkowego: Berlin
Powierzchnia: 892 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 193 219 (6. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w euro (2023): 51 209 (6. miejsce)
Wyjątkowe: do 1990 roku Berlin był miastem podzielonym murem, drutem kolczastym i pasem śmierci - a także stolicą NRD.
Liczba miejsc Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: największe miasto w Niemczech
Szczególny fakt: rządzący burmistrz jest jednocześnie głową kraju związkowego i miasta.

www.berlin.de

Brandenburgia

Brandenburg

Pruski splendor i blask Babelsbergu: wokół pulsującej metropolii, Berlina, roztacza się Brandenburgia. Słabo zaludniony kraj związkowy na północnym wschodzie jest poprzecinany lasami, kanałami i prawie trzema tysiącami jezior. Stolica kraju związkowego Poczdam lśni rokokowym klejnotem, jakim jest Pałac Sanssouci. Za modelowy projekt służy Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, gdzie od 1991 r. razem studiują Niemcy i Polacy.

Daty i fakty
Populacja: 2,57 mln
Stolica kraju związkowego: Poczdam
Powierzchnia: 29 486 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 97 477 (11. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w euro (2023): 37 814 (13. miejsce)
Wyjątkowe: w dzielnicy Babelsberg w Poczdamie mieści się najważniejsze niemieckie studio filmowe. Tutaj został również nakręcony serial „Babilon Berlin”. 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: wykorzystanie zrównoważonej energii geotermalnej.
Fakt szczególny: Brama Brandenburska znajduje się w Berlinie, który z kolei jest całkowicie otoczony przez Brandenburgię.

www.brandenburg.de

Brema

Bremen

„Brema w trzy minuty.” Czy jest to możliwe? Tak - na oficjalnej wycieczce z „Informantami miasta Bremen”. Zapoznaj się z historią kraju związkowego, który od 1947 roku składa się z dwóch miast. Zintegrowana jest tu również własna strona internetowa Bremerhaven.

Daty i fakty
Populacja: 0,7 mln
Stolica kraju związkowego: Brema
Powierzchnia: 419 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 39 252 (16. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w euro (2023): 56 981 (3. miejsce)
Wyjątkowe: „Muzykanci z Bremy” - osioł, pies, kot i kogut, którzy w baśni ludowej znajdują lepsze życie dzięki odwadze i solidarności
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 3
Pierwsze miejsce w rankingu: najmniejszy kraj związkowy
Szczególny fakt: ten kraj-miasto składa się z dwóch miast: Bremy i położonego około 60 kilometrów na północ Bremerhaven.

www.bremen.de

Hamburg

Hamburg

Tradycyjna metropolia nad Łabą: Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg jest jednocześnie krajem związkowym, drugim co do wielkości miastem i najważniejszym centrum handlu zagranicznego w Niemczech. Przez „bramę do świata”, port zamorski w Hamburgu, przewijają się „kolosy”. Co trzeci kontener pochodzi z Chin lub jest tam wysyłany.

Daty i fakty
Populacja: 1,89 mln
Stolica kraju związkowego: Hamburg
Powierzchnia: 755 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 150 575 (9. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w euro (2023): 79 176 (1. miejsce)
Wyjątkowe: Filharmonia nad Łabą jest najbardziej spektakularną i okazałą salą koncertową w Niemczech. 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 3
Pierwsze miejsce w rankingu: Maksymalne wynagrodzenie na pracownika (2023 r.) - 4 127 euro miesięcznie.
Szczególny fakt: kościół św. Michała, nazywany „Hamburger Michel”, ma największy zegar wieżowy w Niemczech: każda z czterech tarcz mierzy osiem metrów średnicy.

www.hamburg.de

Hesja

Hessen

Rdzenny, położony w samym sercu Niemiec: kraj związkowy Hesja rozciąga się od regionu Sauerland na północy do masywu górskiego Odenwald na południu. W stolicy kraju związkowego Wiesbaden, mieście willi i wina, można wybrać się na elegancki spacer. Dzięki największemu lotnisku w Niemczech we Frankfurcie jest centrum światowego handlu. Przemysł samochodowy i maszynowy, chemiczny i elektryczny kształtują gospodarkę.

Daty i fakty
Populacja: 6,39 mln
Stolica kraju związkowego: Wiesbaden
Powierzchnia: 21 115 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 351 139 (5. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 54 806 (4. miejsce)
Wyjątkowe: Johann Wolfgang von Goethe urodził się w 1749 we Frankfurcie. 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 5
Pierwsze miejsce w rankingu: największy udział w powierzchni lasów - ponad 42 procent
Szczególny fakt: w 1949 roku Frankfurt został niemalże stolicą Republiki Federalnej Niemiec.

www.hessen.de

Meklemburgia-Pomorze Przednie

Mecklenburg-Vorpommern

Przyrodniczy raj: ponad 2 000 jezior, ponad 350 kilometrów wybrzeża Bałtyku, ale także rozległe pola i lasy charakteryzują krajobraz najrzadziej zaludnionego kraju związkowego Niemiec. Najważniejszym sektorem gospodarki Meklemburgii-Pomorza Przedniego jest turystyka. W ojczyźnie kanclerz Niemiec Angeli Merkel znajduje się największy ośrodek sportów wodnych w Europie Środkowej.

Daty i fakty
Populacja: 1,63 mln
Stolica kraju związkowego: Schwerin
Powierzchnia: 23 180 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 59 217 (14. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 36 335 (14. miejsce)
Wyjątkowe: Uznam - największa wyspa Niemiec
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 3
Pierwsze miejsce w rankingu: kraj związkowy o najdłuższej linii brzegowej – 2 000 km
Szczególny fakt: największa ilość parków narodowych w Niemczech, 3 z 14, znajduje się w Meklemburgii-Pomorzu Przednim.

www.mecklenburg-vorpommern.de

Dolna Saksonia

Lower Saxony

Różnorodność, tradycja i pomysłowość: drugi co do wielkości pod względem powierzchni kraj związkowy w Niemczech rozciąga się od wyspy Borkum na Morzu Północnym do pasma górskiego Harz. Między nimi leży centrum, czyli Hanower, wrzosowiska i najbardziej żyzne pola w Niemczech. Dwie trzecie obszaru Dolnej Saksonii jest wykorzystywane do celów rolniczych, ale najważniejszą gałęzią przemysłu jest przemysł motoryzacyjny.

Daty i fakty
Populacja: 8,14 mln
Stolica kraju związkowego: Hanower
Powierzchnia: 47 635 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 363 109 (4. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 46 194 (8. miejsce)
Wyjątkowe: jeszcze bardziej krzywa niż Krzywa Wieża w Pizie (3,97 stopni nachylenia) to pochylona o 5,19 stopni wieża kościelna w Suurhusen
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 6
Pierwsze miejsce w rankingu: produkcja energii wiatrowej – 12 550 megawatów w 2022 r.
Szczególny fakt: nigdzie indziej nie uprawia się więcej jarmużu i nie je się go w zimie w formie tradycyjnej lokalnej potrawy.

www.niedersachsen.de

Nadrenia Północna-Westfalia

North Rhine-Westphalia

Od węgla i stali po nowoczesne technologie, modę i teatr: Nadrenia Północna-Westfalia, najbardziej zaludniony kraj związkowy i największy region przemysłowy Niemiec, przekształca się w aglomerację kulturalną i badawczą. „NRW” posiada najgęstszą sieć badawczą w Europie i jest uznawany przez UNESCO - wraz z Nowym Jorkiem i Paryżem - za jeden z najważniejszych regionów kulturalnych na świecie.

Daty i fakty
Populacja: 18,14 mln
Stolica kraju związkowego: Düsseldorf 
Powierzchnia: 34 098 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 839 084 (1. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 46 194 (7. miejsce)
Wyjątkowe: Nadrenia Północna-Westfalia (NRW) wytwarza około jednej piątej niemieckiego produktu krajowego brutto i tym samym jest jednym z najsilniejszych gospodarczo regionów w Europie.
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 6
Pierwsze miejsce w rankingu: największy kraj związkowy pod względem liczby ludności
Szczególny fakt: do czasu zjednoczenia Niemiec Bonn był stolicą Republiki Federalnej Niemiec.

www.nrw.de

Nadrenia-Palatynat

Rhineland-Palatinate

Riesling, Müller-Thurgau czy Silvaner: Nadrenia-Palatynat jest krajem winiarskim numer jeden w Niemczech. Mieszkańcy Nadrenii-Palatynatu pozyskują dwie trzecie niemieckiego wina. Na oficjalnym portalu można dowiedzieć się więcej o kraju związkowym i jego mieszkańcach, regionalnych sektorach gospodarki czy światowych atrakcjach turystycznych.

Daty i fakty
Populacja: 4,16 mln
Stolica kraju związkowego: Mogunjca
Powierzchnia: 19 853 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 174 249 (7. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 41 797 (9. miejsce)
Wyjątkowe: nigdzie indziej w Niemczech nie ma tylu zabytków rzymskiej architektury.
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: największy producent wina
Szczególny fakt: Znajdują się tu 72 ze stu najmniejszych gmin w Niemczech, w tym Dierfeld z 9 zarejestrowanymi mieszkańcami w 2022 roku.

www.rlp.de

Kraj Saary

Saarland

Kraj Saary jest częścią Republiki Federalnej Niemiec od 1957 roku: w przeszłości w ciągu 200 lat osiem razy zmieniał swoją narodowość. Politycznym i gospodarczym centrum jest stolica Saarbrücken. Dzięki wielu renomowanym instytucjom badawczym Saarlandczycy ochrzcili swoją ojczyznę „światową stolicą informatyki”. Odwiedzający doświadczają gościnności i naturalnego piękna.

Daty i fakty
Populacja: 1 mln
Stolica kraju związkowego: Saarbrücken
Powierzchnia: 2 570 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 41 348 (15. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 41 617 (10. miejsce)
Wyjątkowe: dopiero w 1957 r. kraj został przyłączony do utworzonej w 1949 r. Republiki Federalnej Niemiec („Małe zjednoczenie”).
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 3
Pierwsze miejsce w rankingu: ilość samochodów osobowych na 1 mieszkańca – 0,64.
Szczególny fakt: w kwalifikacjach do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 1954 r. Kraj Saary grał z Niemcami i przegrał z późniejszym mistrzem świata 0:3 i 1:3.

www.saarland.de

Saksonia

Saxony

Koronki z Plauen, porcelana miśnieńska czy zegarki z Glashütte: rzemieślniczy kunszt i zmysł wynalazczy sprawiają, że Saksonia słynie na całym świecie. Wolne Państwo jest najbardziej i najgęściej zaludnionym krajem związkowym we wschodniej części republiki. Swoją stolicę miejscowi entuzjastycznie nazywają „Florencję nad Łabą”, ponieważ Drezno jest idyllicznie położone pośrodku doliny Łaby i lśni budowlami z okresu renesansu i baroku.

Daty i fakty
Populacja: 4,1 mln 
Stolica kraju związkowego: Drezno
Powierzchnia: 18 416 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 155 982 (8. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 38 143 (12. miejsce)
Wyjątkowe: w Chemnitz znajduje się 16-metrowe popiersie Karola Marksa – drugie pod względem wielkości popiersie portretowe na świecie.
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: produkt krajowy brutto wśród nowych krajów związkowych – 155 982 mln euro w 2023 r.
Szczególny fakt: w 1908 r. w Dreźnie Melitta Bentz wynalazła filtr do kawy.

www.sachsen.de

Saksonia-Anhalt

Saxony-Anhalt

Innowacyjny i dziewiczy: Wśród nowych krajów związkowych Saksonia-Anhalt posiada najwyższy poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Pierwotne krajobrazy rzeczne na 303 kilometrach Łaby, romantyczne tereny winiarskie i cztery obiekty Światowego Dziedzictwa UNESCO charakteryzują ten kraj związkowy. Wraz z Saksonią i Turyngią tworzy on obszar gospodarczy „Środkowych Niemiec”.

Daty i fakty
Populacja: 2,2 mln
Stolica kraju związkowego: Magdeburg
Powierzchnia: 20 446 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 78 380 (12. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 35 911 (15. miejsce)
Wyjątkowe: podwaliny protestantyzmu – Marcin Luter swoją wiedzę zdobywał w sali wieżowej klasztoru w Wittenberdze. 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: ranne ptaszki – mieszkańcy Saksonii-Anhalt wstają z reguły o godzinie 6.39, dziewięć minut wcześniej niż przeciętny Niemiec.
Szczególny fakt: Jawed Karim, jeden z trzech założycieli Youtube´a i współtwórca Paypala, urodził się w Merseburgu.

www.sachsen-anhalt.de

Szlezwik-Holsztyn

Schleswig-Holstein

Na lądzie między Morzem Północnym a Bałtyckim „wilki morskie” czują się jak u siebie w domu. Szlezwik-Holsztyn jest najbardziej wysuniętym na północ krajem związkowym, a jego stolica Kilonia lśni co roku na największej na świecie imprezie żeglarskiej, jaką jest Tydzień Kiloński. Do najważniejszych gałęzi przemysłu w Szlezwiku-Holsztynie należą: technika medyczna, przemysł morski oraz technologie informacyjne i komunikacyjne.

Daty i fakty
Populacja: 2,95 mln
Stolica kraju związkowego: Kilonia
Powierzchnia: 15 799 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 118 680 (10. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 40 090 (11. miejsce)
Wyjątkowe: Graniczy z dwoma morzami: Morzem Północnym i Bałtyckim. Dlatego nazywany jest również „krajem między morzami”. 
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: najczęściej uczęszczana sztuczna droga wodna świata – Kanał Kiloński 
Szczególny fakt: tutaj znajduje się liczące 300 mieszkańców najmniejsze miasto w Niemczech, Arnis.

www.schleswig-holstein.de

Turyngia

Thuringia

Czy to Goethe i Bach, czy Bauhaus i Reformacja: Turyngia jest znana jako kraina poetów i myślicieli. Skarby kultury pomiędzy miejscowościami Altenburg i Zeitz można odkryć na portalu Kancelarii Stanu Kraju Związkowego Turyngii. Informacje na temat aktualnej polityki, rozwoju gospodarczego i różnorodności krajobrazowej stanowią uzupełnienie strony internetowej.

Daty i fakty
Populacja: 2,13 mln
Stolica kraju związkowego: Erfurt
Powierzchnia: 16 173 km2
Produkt krajowy brutto w mln euro (2023): 75 909 (13. miejsce)
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (2023): 35 715 (16. miejsce)
Wyjątkowe: w 1840 r. Friedich Fröbel wymyślił tu przedszkole.
Liczba miejsc w Radzie Federalnej: 4
Pierwsze miejsce w rankingu: najbardziej znany szlak pieszy „Rennsteig” w Lesie Turyńskim
Szczególny fakt: aż cztery miejscowości w tym kraju związkowym chcą być uważane za centrum Niemiec, nawiasem mówiąc według różnych kryteriów.

www.thueringen.de

Chcesz dowiedzieć się więcej o Niemczech? 75 lat temu powstała Republika Federalna Niemiec: Tutaj zobaczysz krótką historię kraju w trzech filmach.