Kraj przemysłowy na drodze do neutralności klimatycznej
Niemiecki przemysł przechodzi gruntowną przemianę. Transformacja energetyczna, a także ustawa o nadzorze nad łańcuchami dostaw, mają zapewnić bardziej zrównoważony model gospodarki.
Przykładem może być branża samochodowa, przemysł budowy maszyn czy produkcja stali: duże gałęzie przemysłu od dziesięcioleci napędzają rozwój niemieckiej gospodarki. Dziś praktycznie wszystkie sektory znajdują się w stanie gruntownych przemian – ponieważ do 2045 roku Niemcy planują stać się neutralnym klimatycznie krajem przemysłowym. Jak powiedział kanclerz Scholz w swoim pierwszym oświadczeniu rządowym w grudniu 2021 roku, „przed nami największa transformacja przemysłu i ekonomii od co najmniej 100 lat”.
Transformacja energetyczna jako kluczowy element procesu zmian
Ropa naftowa, węgiel, gaz czy energia atomowa mają zostać w kolejnych latach całkowicie zastąpione przez wiatr, słońce, wodę lub biomasę. Już w 2030 roku co najmniej 80 procent energii zużywanej w Niemczech ma pochodzić ze źródeł odnawialnych. A transformacja energetyczna kroczy naprzód: według danych Federalnego Urzędu Ochrony Środowiska, w pierwszym półroczu 2023 roku udział odnawialnych źródeł energii w zużyciu prądu brutto wzrósł o ponad 50 procent.
Transformacja niemieckiego przemysłu jest wyraźnie widoczna zwłaszcza w Zagłębiu Ruhry, niegdyś największym regionie węglowym w Niemczech. Pod koniec 2018 roku zamknięto tam ostatnią z setek kopalni węgla kamiennego. „Tutaj kończy się pewien rozdział niemieckiej historii“, mówił wówczas prezydent Niemiec, Frank-Walter Steinmeier.
Niemcy już wkrótce całkowicie zrezygnują z wydobycia węgla, a więc również węgla brunatnego. Niemiecki rząd planuje osiągnąć ten cel do 2030 roku, zgodnie z ustawą ma to się stać najpóźniej w 2038 roku. Proces wycofywania się z energii jądrowej został już zakończony. W kwietniu 2023 roku wygaszono trzy ostatnie elektrownie atomowe w Niemczech.
Droga do społeczno-ekologicznej gospodarki rynkowej
Transformacja energetyczna jest procesem przejścia od społecznej gospodarki rynkowej do społeczno-ekologicznej gospodarki rynkowej. Federalne Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu określa tę koncepcję jako „transformację w stronę neutralności klimatycznej“. Mówiąc konkretniej, transformacja ta musi zmienić przemysł. Przykładów tego procesu jest już bardzo wiele. Jednym z nich mogą być plany największego niemieckiego producenta stali, Thyssenkrupp, dotyczące wytwarzania „zielonej stali“. W Duisburgu przedsiębiorstwo planuje budowę zakładu, który ma być zasilany wodorem wytwarzanym w sposób neutralny dla klimatu.
Międzynarodowa odpowiedzialność przy globalnych łańcuchach dostaw
Niemiecki przemysł posiada bliskie powiązania na całym świecie. W celu skuteczniejszej, globalnej ochrony praw człowieka i środowiska, na początku 2023 roku weszła w życie nowa ustawa o nadzorze nad łańcuchami dostaw. Zgodnie z jej zapisami, przedsiębiorstwa ponoszą odpowiedzialność za przestrzeganie praw człowieka w całym łańcuchu dostaw, od pozyskania surowca po gotowy produkt. Minister pracy Hubertus Heil opisuje tę odpowiedzialność następująco: „Kto działa na całym świecie i osiąga zyski na całym świecie, musi również przyjąć na siebie globalną odpowiedzialność“.
