„Ich odwaga daje mi nadzieję.”

Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw – to idealny stan rzeczy zdefiniowany w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. A jak przedstawia się stan faktyczny na rok przed 75. rocznicą jej przyjęcia w 1948 roku? Wywiad z Luise Amtsberg, pełnomocniczką rządu niemieckiego ds. polityki praw człowieka i pomocy humanitarnej w Federalnym Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

Jak ocenia Pani rozwój sytuacji w zakresie praw człowieka na świecie?

Musimy zmierzyć się z faktem, że w wielu regionach sytuacja w zakresie praw człowieka ulega pogorszeniu: rosną represje ze strony władz państwowych, kurczą się przestrzenie dla społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie istnieje wielu obrońców praw człowieka, którzy nie dają się zastraszyć przemocą państwową, więzieniem czy zniesławieniem. Kobiety należące do ruchu protestacyjnego w Iranie, które w tym roku otrzymały również francusko-niemiecką nagrodę za zaangażowanie na rzecz praw człowieka i społeczeństwa obywatelskiego, są tego imponującym przykładem. Odwaga tych ludzi daje mi nadzieję.

Za sprawą wojny w Ukrainie, protestów w Iranie i Mistrzostw Świata w Katarze kwestia praw człowieka znajduje się obecnie w centrum uwagi. Czy to może szansa?

Uważam, że kiedy prawa człowieka stają się tematem szerokiej dyskusji publicznej, to zasadniczo pozytywne zjawisko. To słuszne i ważne, że ludziom tutaj nie jest obojętne, w jakich warunkach zostały zbudowane stadiony, na których odbywają się Mistrzostwa Świata. Wyzwaniem dla nas jako rządu federalnego jest zareagowanie na ten rozwój sytuacji poprzez nadanie prawom człowieka jeszcze wyższego priorytetu w naszej polityce zagranicznej, ale także poprzez ujawnianie, w jakich obszarach działalności napotykamy również na ograniczenia: na przykład sankcje przeciwko Iranowi nie mogą być wprowadzone z dnia na dzień, ponieważ wymagają europejskiej koordynacji i pewności prawa.

Na co Niemcy kładą nacisk przy podejmowaniu działań na rzecz ochrony praw człowieka?

System międzynarodowy znajduje się pod coraz większą presją: świat dzieli się na kraje, które przestrzegają prawa międzynarodowego i te, które chcą je podważyć. Niemcy działają na arenie międzynarodowej na rzecz przestrzegania i rozszerzania prawa międzynarodowego i norm dotyczących praw człowieka. W ścisłym związku z ochroną praw człowieka pozostaje również feministyczna polityka zagraniczna rządu federalnego, poprzez którą wskazujemy, że dostęp do udziału w życiu politycznym jest nierównomiernie rozłożony i poprzez którą dążymy do wyeliminowania tych struktur władzy. Kolejnym punktem ciężkości jest ochrona obrończyń i obrońców praw człowieka na całym świecie, również za pomocą programów ochrony udostępnianych przez rząd niemiecki. 25-lecie Deklaracji ONZ o Obrońcach Praw Człowieka w 2023 roku powinniśmy wykorzystać jako okazję do uhonorowania pracy tych ludzi i zapewnienia im jeszcze większego wsparcia.

Kim są Pani najważniejsi partnerzy w tym procesie?

Najważniejszymi partnerkami i partnerami w walce o prawa człowieka są przedstawicielki i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, począwszy od osób indywidualnych, przez grupy lokalne, po organizacje pozarządowe działające na skalę międzynarodową. Ich doświadczenie i wiedza muszą wyznaczać kierunek naszych działań. Szczególnie przedstawiciele krajów globalnego Południa są nadal zbyt rzadko słyszani. Pełnię rolę pomostu między nimi a rządem niemieckim.

Przemoc wobec kobiet i dziewcząt jest jednym z najbardziej powszechnych naruszeń praw człowieka na świecie. Jak można temu przeciwdziałać?

Przemoc wobec kobiet i dzieci oraz przemoc seksualna to przerażające objawy patriarchalnych struktur władzy. Aby wyeliminować tę perfidną formę przemocy, musimy dotrzeć do struktur władzy leżących u jej podstaw. Wiąże się to również z pociągnięciem do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych – także w kontekście międzynarodowym. Na przykład w ramach mechanizmu dochodzeniowego w związku z badaniem przypadków łamania praw człowieka podczas rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie szczególny nacisk kładziony jest na przemoc na tle płciowym – a to wciąż, niestety, nie jest sprawą oczywistą. Ale także w Niemczech co trzecia kobieta przynajmniej raz w życiu doświadcza przemocy fizycznej i/lub seksualnej. Dla mnie jako pełnomocniczki ds. praw człowieka ważne jest, aby działanie na rzecz praw człowieka na świecie zawsze szło w parze z samokrytycznym spojrzeniem na własne otoczenie.

© www.deutschland.de