„Ludzie są w centrum”

Bangladesz, Ukraina, Demokratyczna Republika Konga: jako pełnomocnik ds. pomocy humanitarnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Susanne Fries-Gaier widzi katastrofy humanitarne z bliska. Wyjaśnia, w jaki sposób pomagają Niemcy i przed jakimi wyzwaniami znajduje się pomoc humanitarna.

Pani Susanne, Niemcy udzielają pomocy humanitarnej w wielu krajach. Jak rozwinęło się zaangażowanie w ostatnim czasie?
ONZ szacuje, że obecnie pomocy humanitarnej potrzebuje około 340 mln osób. Ta liczba nie była tak duża nigdy wcześniej. Ma to kilka przyczyn: kryzysy trwają coraz dłużej. Wiele krajów walczy jeszcze ze skutkami pandemii, a zmiany klimatyczne sprawiają, że duże obszary ziemi nie nadają się do zamieszkania. Do tego dochodzi rosyjska wojna napastnicza przeciwko Ukrainie.  

Z tego względu Niemcy rozwinęły swoją pomoc humanitarną. W 2022 r. udostępniliśmy 3,2 miliardów euro, w 2015 r. było to jeszcze 500 milionów euro. Tym samym Niemcy są drugim co do wielkości darczyńcą po USA. Udzielamy pomocy finansowej organizacjom humanitarnym i reagujemy za pośrednictwem naszych partnerów, takich jak Technischen Hilfswerk bezpośrednio na katastrofy naturalne, takie jak po powodziach w Pakistanie czy trzęsieniu ziemi w Turcji i Syrii. Równie ważne jest jednak zwalczanie przyczyn konfliktów. Oprócz tego próbujemy przewidywać w jak największym stopniu. Jest to nie tylko godne, ale w długiej perspektywie pozwala także zaoszczędzić koszty. 

Co należy rozumieć pod pojęciem przewidującej pomocy humanitarnej?
Przewidująca pomoc humanitarna opiera się na idei pomocy ludziom, zanim nadejdzie kryzys. Weźmy jako przykład plagę szarańczy w Rogu Afryki w 2020/2021 r. Na powstrzymanie plagi przeznaczono 230 milionów dolarów amerykańskich. Początkowo słychać wielką sumę pieniędzy, ale dzięki nim udało się uniknąć strat w wysokości 1,7 miliardów dolarów amerykańskich. Niemcy zobowiązały się przeznaczać pięć procent swojego łącznego budżetu na pomoc humanitarną na przewidujące zwalczanie katastrof humanitarnych i zachęcają do tego także inne kraje, ponieważ jesteśmy przekonani, że to właściwa droga.

Przed jakimi wyzwaniami stawiają pomoc humanitarną zmiany klimatyczne?
Zmiany klimatyczne dotyczą najbiedniejszych z biednych w szczególny sposób. Na przykład w Rogu Afryki pięć razy z rzędu nie było spodziewanej pory deszczowej. Oznacza to, że całe obszary ziemi nie nadają się do zamieszkania.  

Dlatego pomoc humanitarna musi jeszcze bardziej łączyć się z pracą rozwojową i wsparciem na rzecz pokoju. Dla Rogu Afryki oznacza to, że pomoc humanitarna złagodzi skutki nieudanych żniw i jednocześnie pomoże ludziom – poprzez współpracę rozwojową – wykorzystać pola także w zmienionych warunkach. Ponadto należy zapobiec także nowym konfliktom spowodowanym przez zmiany klimatyczne, na przykład o podział wody i ziemi.

Od ponad 50 lat pomoc humanitarna jest najważniejszym elementem niemieckiej polityki zagranicznej. Co zmieniło się w tym czasie?
Niestety pomoc humanitarna jest coraz ważniejsza, ale także coraz trudniejsza. Naszą początkową ideą było udzielanie krótkotrwałej pomocy w sytuacji nadzwyczajnej, później miały ją przejmować podmioty rozwojowe. Potrzebują one jednak funkcjonującego rządu na miejscu. W wielu kontekstach już go nie ma. Dlatego w Syrii lub Afganistanie organizacje humanitarne są często jedynymi organizacjami pomocniczymi na miejscu. 

Z drugiej strony pomoc humanitarna w ostatnich latach stała się bardzo profesjonalna. Od 2016 r. podmioty starają się wspólnymi siłami sprawić, by system był jeszcze efektywniejszy i bardziej uwzględniał płeć. Pomoc humanitarna skupia się dziś w dużej mierze na skierowaniu uwagi na ludzi i ich potrzeby. Organizacje lokalne powinny być nie tylko realizatorami, ale także móc samodzielnie decydować, gdzie ma trafiać pomoc. 

Co powoduje, że angażuje się Pani w pomoc humanitarną?
Prawdopodobnie to samo, co innych, którzy angażują się w pomoc humanitarną: wiemy, że poprzez nasze działania ratujemy życie i zmniejszamy cierpienie. Podczas moich podróży widziałam, jaka konkretnie pomoc jest udzielana ludziom dzięki naszym środkom humanitarnym. Jestem dumna z tego, że Niemcy angażują się w pomoc humanitarną na tak szeroką skalę. 

W jaki sposób pomagają Niemcy – tu uzyskasz dodatkowe informacje.